کاشان محتویات ریشه‌شناسی تاریخ جغرافیا جمعیت‌شناسی اقتصاد ترابری ره‌آوردها نگارخانه کتاب‌شناسی کاشان شهرهای خواهر مشاهیر کاشان پانویس منوی ناوبریشهرداری کاشان۳۳°۵۹′شمالی ۵۱°۳۵′شرقی / ۳۳٫۹۸°شمالی ۵۱٫۵۸°شرقی / 33.98; 51.58۳۳°۵۹′شمالی ۵۱°۳۵′شرقی / ۳۳٫۹۸°شمالی ۵۱٫۵۸°شرقی / 33.98; 51.58weather.ir«نقشهٔ بافت‌های فرسودهٔ مصوب شهرها: کاشان»KASHANKASHAN i. GEOGRAPHYتعیین اقلیم کاشان با روش‌های اقلیمیKASHAN v. ARCHITECTURE (1) URBAN DESIGNKASHAN v. ARCHITECTURE (2) HISTORICAL MONUMENTKASHAN v. ARCHITECTURE (4) HISTORIC MANSIONSافزایش فضای سبز در کاشانسی و هفتمین پارک کاشان افتتاح شدفهرست پارک‌های استان اصفهان«The Persian Garden»«چهلستون، میدان امام و باغ فین کاشان بیشترین بازدیدکننده نوروزی در استان اصفهان را دارند»«مرحله اول ثبت جهانی باغ فین کاشان»«باغ فین کاشان»«باغ فین کاشان؛ قربانی رفتار غیرکارشناسانه»«جمعیت شهرستان‌ها و خانوار کشور سال ۱۳۹۰»نسخهٔ اصلیKASHAN iv. POPULATIONبرخی ویژگی‌های آوایی در لهجه کاشانیKASHAN ix. THE MEDIAN DIALECTS OF KASHAN (2) URBAN JEWISH DIALECTپیشینه تشیع در کاشان«تاریخچه شهر کاشان | مرجع فرش ایران»KASHAN viii. RELIGIOUS COMMUNITIES (1) JEWISH COMMUNITY«کاشان به عنوان تنها پایتخت فرش ماشینی درکشور می‌باشد – پایگاه خبری فرش ایران»Traditional skills of carpet weaving in Kashanرشد چهار برابری گردشگران کاشان در دولت یازدهمآغاز رسمی پروازهای کشوری فرودگاه کاشان«تاریخچه سازمان اتوبوسرانی کاشان و حومه»ویکی‌کتاب، کتاب آشپزی/فهرست غذاهای محلی ایرانتیشینه، آبگوشت لوبیا سفیدسیری در ایران، آبگوشت لوبیا سفید کاشانصنایع دستی و سوقات کاشانشعربافی کاشان بار دیرگ مهر اصالت دریافت کردزیلوی سجاده‌ای ایران مهر اصالت یونسکو دریافت کردسازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرانس‍ی‍م‍ای کاشان (کانون فضیلت)نگین کویر (راهنمای جامع گردشگری کاشان)کاشان و کازانلیک بلغارستان خواهرخوانده شدندسبزوار و کاشان خواهرخوانده شدندپورتال خبری کاشانانجمن کاشانجامعه مجازی کاشانپورتال کاشانوبسایت مجموعه فرهنگی کاشانوووو
کاشانکاشاناحمدآبادشهرک صنعتی امیرکبیراسدآباد بالاچاله قرادشت فدکده زیرهجعفرآبادجهقخرمدشتمزرعه قمصریهانصرآبادقربانیساداتشادیانشجاع‌آبادشورابتوکل‌آبادتتماچزنجان‌برآب سفیدابابوالعباس‌آبادبارونقدرهدشت لتحراسترکفتح‌آبادجعفرآبادجزهجوشقان استرککارخانه درینخنبخنچهصفی‌آبادسرنجیزدآبادآب شیرینامیرآبادباغشاهده‌ناردرمحسین‌آباد شیبانیخزاقمحمدیهسن سنطاهرآبادیحیی‌آباد بالابرزکبنابه مرقمرقنابرسعدآبادسادیان مرقارنجنازرانازوارپنداستجرهورکانویدوجویدوجانیاسرازناوهبرزآبادفرح‌آبادکلهاُرمکقهرحقساروادقانونعلویعلی‌آبادباری‌کرسفچناردولت‌آباداسحق‌آبادغیاث‌آبادحسنارودحسامیهمرغداری اکرمیان بصره‌ایمشهد اردهالمزرعه بله لامزرعه خاتونمزرعه روی دهمزرعه سیف‌آبادنشلجنظام‌آبادسلخنوصورآبادتجرهکامو و چوگانقمصرالزگکلوخ پایینمزرعه چنگیزشرکت کشت‌وصنعت بهشت قمصر کاشانگلستانهحسین‌آبادجعفرکجوینانمسلم‌آبادقزاآنقهرود
شهرهای دارای فرمانداری ویژهکاشانشهرستان کاشانشهرهای استان اصفهانمعماری ایرانیشهرهای شهرستان کاشانواحه‌های ایران
شهرستانایرانپایتختقممرکز استان (شهر اصفهان)گلاب‌گیریریشهچوبنیاقوام کاسیکاشیتپه سیلکفلات ایرانتمدن جیرفتکرمانفلات ایرانکاسی‌هاکاسپیانآریایی‌هافلات ایرانحمله مغولصفویهکریم خان زندقاجارنساجیاروپاکرکسگرگشرصدخانه ملی ایرانتلسکوپنیاسرمشهد اردهالنشلجمرققالهرمزوشفینطاهرآبادخزاقسلجوقیصفویقاجارپهلویارگمدارسبازارقلعه جلالیسلطان ملکشاه سلجوقیبازار کاشانصفویهقاجارتیمچه امین‌الدولهتهرانفینراه‌آهنمناره زین‌الدینآرامگاه سلطان عطابخشمسجد عمادیمسجد جامعمدرسه سلطانیمسجد آقابزرگقلعه جلالیحمام سلطان امیراحمدکاروان سرای امین الدولهخانه بروجردی‌هاخانه بنی کاظمیخانه مرتضویباغ فینآبمیدان نقش‌جهانکاخ چهلستونفهرست آثار ملی ایرانفهرست میراث جهانی یونسکوآل‌بویهشاه عباس بزرگغیاث‌الدین جمشید کاشانیشیخ بهاییناصرالدین‌شاهصدراعظمامیرکبیرحمامقتلدرخت سرودرخت چنارشهرستان کاشانلهجه کاشانیزبان فارسیآمریکای شمالیزبان‌های مرکزی ایرانزبان راجیقمشیعهشاه طهماسب اولمحقق کرکیتشیعیهودیانصفویهکتاب آنوسیبابای بن لطفملا محسن فیض کاشانیجزیهکاشی‌کاریابریشم‌بافیشعربافیگلیم‌بافیقالی‌بافیقمصرنیاسربرزکجوشقان قالی و کاموآران و بیدگلفینراوندکارخانهفرش ماشینییونسکوگردشگریصنایع دستیفرودگاه کاشانیاتاایکائوکشمشکاشی کاریسفال‌گریگوشه سازیرسم بندیمقرنسگره سازیگچ بریآجرکاریگره چینیقالی بافینقشه‌کشی قالیشعربافیزری بافیمخمل بافیزیلوبافیگیوه بافیرفوگریرنگرزینمد مالیمسگریمشبک کاریمنبت کاریخواهرخواندهپورتال خبری کاشانانجمن کاشانجامعه مجازی کاشانپورتال کاشانوبسایت مجموعه فرهنگی کاشان
کاشان
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
 | ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای کاشان دارد. |
| کاشان کاشون، کاشو | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | اصفهان |
| شهرستان | کاشان |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) قدیمی | کاسیان، چهل حصاران، کی آشیان، کاه فشان |
| مردم | |
| جمعیت | 396987 نفر (سال 2017 میلادی _1395 شمسی |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۸۶۰۸٬۲[۱] |
| ارتفاع از سطح دریا | ۹۸۲ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۲۸ |
| میانگین بارش سالانه | ۱۱۶ میلی‌متر |
| روزهای یخبندان سالانه | ۶۰تا۷۰ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهندس سعید ابریشمی راد |
| ره‌آورد | گلاب، کلوچه کاشان، فرش، زیلو، عرقیجات، قالی و گلیم |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۳۱ |
| وبگاه | شهرداری کاشان |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۲۳ ب ایران ۴۳ و ایران ۵۳ ه |
  کاشان روی نقشه ایران ۳۳°۵۹′شمالی ۵۱°۳۵′شرقی / ۳۳٫۹۸°شمالی ۵۱٫۵۸°شرقی / 33.98; 51.58مختصات: ۳۳°۵۹′شمالی ۵۱°۳۵′شرقی / ۳۳٫۹۸°شمالی ۵۱٫۵۸°شرقی / 33.98; 51.58 | |
کاشان شهری تاریخی است که مرکز شهرستان است و بخشی از استان اصفهان محسوب می‌شود. این شهر در مرکز ایران در ۲۲۰ کیلومتری جنوب پایتخت، ۹۰ کیلومتری قم و ۲۰۰ کیلومتری مرکز استان (شهر اصفهان) واقع است.[۲]
کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمؤمنین است. این شهر دارای بیش از ۷,۵۰۰ سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهای ایران است.
کاشان اولین سکونت گاه جمع نشینی و شهرنشینی بشر روی کره خاکی با نام تمدن سیلک بوده و اولین تمدن آریایی و اولین گویش و لهجه و زبان آریایی و فارسی کنونی از این تمدن و این شهر بوده است....
هیچ شهر و مکانی در ایران وجهان تمدنش به کاشان و سیلک نمی رسد....
کاشان شهری با اصالت و با مشاهیر علمی و ادبی زیادی است و نقش پررنگی در صنعت گردشگری ایران دارد. عده‌ای از مورخین کاشان را با اصالت‌ترین و اولین شهر ایران و جهان می‌دانند.[۳]
جاذبه‌های گردشگری و اقلیم این شهر که دارای دو بخش کوهستانی و کویریست آن را به یکی از سکونتگاه‌های مهم در ایران بدل ساخته است و آداب و رسوم گلابگیری و قالیشویی از مراسم سنتی این شهر است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.
محتویات
۱ ریشه‌شناسی
۲ تاریخ
۲.۱ دوران باستان
۲.۱.۱ مهاجرت آریاییان و کاسیان
۲.۲ دوران اسلامی
۳ جغرافیا
۳.۱ مکان‌نگاری
۳.۲ اقلیم
۳.۳ مناطق
۳.۴ معماری
۳.۵ پارک‌ها و فضای سبز
۴ جمعیت‌شناسی
۴.۱ زبان
۴.۲ دین
۵ اقتصاد
۶ ترابری
۶.۱ فرودگاه
۶.۲ راه‌آهن
۶.۳ اتوبوس
۷ ره‌آوردها
۷.۱ خوراک‌های سنتی
۷.۲ شیرینی‌ها
۷.۳ عرقیات
۷.۴ خشکبار
۷.۵ صنایع دستی
۸ نگارخانه
۹ کتاب‌شناسی کاشان
۱۰ شهرهای خواهر
۱۱ مشاهیر کاشان
۱۲ پانویس
ریشه‌شناسی
در مورد ریشه نام شهر کاشان مانند بسیاری از نام‌های دیگر اختلاف نظر وجود دارد. گروهی کاشان را برگرفته از «کی آشیان» به معنای جایگاه حاکمان می‌دانند و گروهی دیگر لغت کاشان را به معنی خانه‌های تابستانی که با چوب و نی ساخته می‌شوند، دانسته‌اند. بر اساس نظر دیگری کاشان تحریف‌شدهٔ «کاسیان» و به معنای محل اسکان اقوام کاسی یا همان کاشی بوده است، و امروزه کاشانی‌ها را «کاشی» خطاب می‌کنند. در گفته‌های دیگر ساخت کاشی مرغوب در این منطقه را دلیل نامگذاری شهر به نام کاشیان می‌دانند که به کاشان تحریف شده است.[۴]
بازار بزرگ کاشان
تاریخ
دوران باستان
نوشتار اصلی :تپه سیلک
تپه‌های سیلک کاشان
سیَلْک نام اولین تمدن شهرنشینی ایران مرکزی در کاشان است که در ۳ کیلومتری جنوب غربی این شهر قرار دارد. محوطه باستانی سیلک که در منطقه فین کاشان واقع شده قدمتی در حدود بیش از هفت هزار و پانصد سال دارد.
«نزدیک به پنج هزار سال پیش از میلاد مردم غارنشین فلات ایران در پی دگرگونی‌هایی که از لحاظ آب و هوا و تشکیل مزارع و چمنزارها به وجود آمد به دشت‌ها روی آوردند و زندگی تازه‌ای را آغاز کردند و در تمدن آنها نسبت به دوران‌های پیشین پیشرفت بیشتری دیده شد؛ کهن‌ترین مردم دشت‌نشین، مردم محل سیلک (Sialk) نزدیک کاشان بودند که آثار زندگی ایشان را در آنجا به دست آورده‌اند.»
سیلک یکی از مکان‌های تاریخی پس از تمدن جیرفت کرمان در فلات ایران است که مدارک نوشته از دوران مادها در آن پیدا شده ولی خطی که هم‌زمان با آغاز تاریخ در ایلام به وجود آمده‌بود، با نام پرتو ایلامی شناخته شده پس از رها شدن این پایگاه بازرگانی از میان رفت.
استخوان‌های یافته شده در تپه سیلک متعلق به دختری ۱۰ ساله (احتمالا دختر پادشاه سیلک) با قدمت ۵۵۰۰ ساله که در همان‌جا نگهداری می‌شود.
مهاجرت آریاییان و کاسیان
تمدن مردمان تپه‌های سیلک در ۵٬۰۰۰ سال پیش مغلوب تمدن آریایی (شاید کاسی‌ها یا همان کاشی‌ها یا در واقع کاسپیان) شد[نیازمند منبع] که یادگارهای آنها در لایه‌های گوناگون حفاری مانند ظروف لوله‌دار بلند با نگاره اسب و خورشید و جنگ‌افزار آهنی و شمشیر و نیزه‌های بلند پیدا شده است.[نیازمند منبع]
محوطه باستانی سیَلْک در پهلوی جنوب غربی کاشان و در سمت راست خیابان امیرکبیر کاشان (خیابان متصل‌کننده مرکز شهر به فین) قرار دارد و از دو تپهٔ شمالی و جنوبی که در فاصله ۶۰۰ متری یک‌دیگر قرار دارند و دو گورستان تشکیل شده است.
یکی از گورستان‌ها که گورستان الف نامیده می‌شود ۳۵۰۰ ساله است و در ۲۰۰ متری جنوب تپهٔ جنوبی واقع شده است که امروزه بر روی آن بلواری ۲۴ متری به نام بلوار امیرالمؤمنین کشیده شده است. گورستان دیگر که گورستان ب نامیده می‌شود ۳۰۰۰سال قدمت دارد و در زیر باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی پهلوی غربی تپه‌ها قرار دارد.
در هنر سیلک جنبه تزیینی آن شدید است و هنری است که آریایی‌ها با خود آورده‌اند.
در دوران مادها و سایر دوران‌های باستان نیز کاشان پابرجای بوده است.
دوران اسلامی
در اوایل دورهٔ اسلامی متون جغرافیایی از کاشان به عنوان شهری کوچک یاد کرده‌اند، بعدتر توسعه در فلات ایران و موقعیت مرکزی کاشان و قرار داشتنش در مسیر ارتباطات، این شهر را به مرکز مهم صنعتی بدل ساخت، از این به بعد بیشتر به عنوان شهری در اندازه متوسط و البته موفق از کاشان یاد شده است. در حمله مغول شهر ویران می‌شود و کمی بعدش دوباره بازسازی می‌شود. در دورهٔ صفویه کاشان مورد توجه بوده است و پادشاهان غالباً در آن سکنا می‌گزیدند و از این شهر به عنوان مرکزی تجاری بزرگ و ثروتمند یاد شده است. علی رقم آشوب‌های پس از صفویه و زلزله بزرگی که در دوره کریم خان زند در کاشان می‌آید این موقعیت تا حدودی حفظ می‌شود اما آشوب‌های اواخر دوره قاجار و ناتوانی در رقابت با نساجی اروپا موجب زوال شدید شهر می‌شود.[۵]
جغرافیا
نمای هوایی از شهر کاشان و «دروازه تهران» کاشان در سال ۱۳۰۳ خورشیدی
نمای هوایی از کاشان (اثر والتر میتل‌هولتسر حوالی سال ۱۳۰۳)
مکان‌نگاری
کاشان؛ سال ۱۳۰۳
شهر کاشان در شمال استان اصفهان و در میان کوه‌های کرکس نطنز و کویر مرکزی ایران واقع شده است، جایی که از لحاظ پوشش گیاهی بیشتر فقیر است و در آن بوته‌ها و درختچه‌ها کم و بیش یافت می‌شوند.[۶]
دو قلهٔ رفیع رشته کوه‌هایکرکس ، در همسایگی کاشان قرار گرفته‌اند.قله ی گرگش که در جنوب غرب کاشان در مجاورت شهر کامو و چوگان قرارگرفته است، توسط کارشناسان بین‌المللی، به عنوان مکان رصدخانه ملی ایران ، خانهٔ یکی از بزرگ ترین تلسکوپ های بزرگ خاورمیانه با نوین‌ترین فناوری، برگزیده شد. قلهٔ اردهال در غرب کاشان، بلندترین نقطه از ارتفاعات کاشان (ادامهٔ رشته کوه‌های مرکزی) در مجاورت نیاسر و روستاهای مشهد اردهال و نشلج و مرق و قالهر و مزوش قرار دارد و همچنین به عناوین «دماوند کاشان» و «بام کاشان» شناخته می‌شود.
اقلیم
طبق سیستم کوپن در تقسیم‌بندی اقلیمی، اقلیم کاشان از نوع BWhsa است و آب و هوای گرم و بیابانی دارد، در این فرمول B خشک بودن را نشان می‌دهد، W نشان دهنده شدت خشکی است که در آن مقدار باران سالانه (۱۳٫۵) کمتر از میزان متوسط دمای سالانه به سانتی گراد (۱۹٫۷) است. h نشان نشان دهنده این است که متوسط دمای سالانه بیش از ۱۸ درجه سانتیگراد است، s علامت بارش باران در فصول سرد سال یا زمستان است و a می‌گوید که دمای گرم‌ترین ماه سال از ۲۲ درجه سانتیگراد بیشتر است. بر پایه روش تقسیم‌بندی اقلیمی دومارتون که بر پایه ضریب خشکی است و دو عامل مهم دما و باران را مد نظر دارد، چون ضریب خشکی کاشان ۴٫۵ است بر اساس ضریب دومارتن، کاشان دارای آب و هوای خشک است.[۷]
میانگین دما و بارش برای آب و هوای کاشان
منبع: weather.ir | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مناطق
پس از مصوبه تأسیس مناطق شهرداری‌ها توسط وزارت کشور، مناطق پنج‌گانه شهرداری کاشان تشکیل شد. در حال حاضر کاشان دارای ۵ منطقه شهری می‌باشد. منطقه یک شامل بافت تاریخی شهر، منطقه دوم شامل بافت نوساز شهر و ناجی آباد، منطقه سوم شامل محله‌های لتحر، حسن‌آباد، صفی‌آباد و شهرک ۲۲ بهمن، منطقه چهارم شامل فین و محور امیرکبیر، منطقه پنجم شامل راوند، طاهرآباد و خزاق می‌باشد.
معماری
- شهرسازی
مدرسه و مسجد آقابزرگ
کاشان همانند دیگر شهرهای قدیمی ایران معماری سنتی شهری‌اش را تا اوایل قرن بیستم حفظ کرده بود، این چینش سنتی که در دوره‌های سلجوقی و صفوی شکل گرفته بود و تا دوران قاجار ادامه یافته بود، در دورهٔ پهلوی و به ویژه نیمه دوم قرن بیستم به شدت تغییر یافت.[۸]
شهر قدیمی کاشان را دیواری بلند محصور می‌کرده و رفت‌وآمد به درون شهر توسط چند دروازه صورت می‌گرفته. فضای درون شهر مانند دیگر شهرهای دوران میانهٔ اسلامی به چهار قسمت ارگ، مدارس، بازار و محلات تقسیم می‌شده. قلعه جلالی (ارگ حکومتی کاشان) که در زمان سلطان ملکشاه سلجوقی ساخته شده بود، در طول قرن هجده و نوزده میلادی از میان رفته در حالی که برج‌ها، دروازه‌ها و دیواره‌های شهر در سراسر قرن نوزدهم باقی‌مانده بودند.
بازار کاشان در مرکز این شهر واقع شده است و دیگر فضاهای شهری در دو طرف آن قرار گرفته‌اند، این بازار در دوره صفویه رونق فراوانی داشته است که البته در دوره قاجار میزان قابل ملاحظه‌ای از آن رونق کاسته شده. افزوده‌های جدیدتر بازار شامل تیمچه امین‌الدوله، دو مدرسه و یک مسجد است.
پشت بام بازار کاشان
با ظهور خودرو و ساخت خیابان‌ها، تا به حال کاشان بدون توجه لازم به عناصر تاریخی و شیوه زندگی بومی‌اش رو به گسترش بوده است. گسترش رابطه با تهران سبب ویران کردن قسمت شمال غربی دیوار شهر در ۱۹۲۰ شد. ساخت چند کارخانه و بانک، کاشان را به شهر تاریخی فین وصل کرد. در سال‌های ۱۹۳۵–۱۹۴۵ سیاست دولت مرکزی در ساخت راه ماشین‌رو بین تهران و کاشان سبب توسعهٔ شهر در طول دو راه فین و تهران شد. با رسیدن راه‌آهن به کاشان ایستگاهی در شرق شهر ساخته شد و روستاهای یحیی‌آباد و جمال‌آباد بخشی از شهر شدند.
حمام سلطان امیر احمد
در دهه بعدی نخستین میدان ماشین‌رو کاشان که پارکی نیز درون خود داشت ساخته شد، همچنین چند روستای دیگر، بخشی از کاشان بزرگ شدند، بانک‌ها و کارخانه‌های جدیدی ساخته شد و خیابان بزرگی بین بخش قدیمی و جدید شهر ساخته شد. در هفتاد سال گذشته (۱۹۴۰–۲۰۱۰)، شهرک‌های بسیاری در کنار راه‌ها و خارج شهر پدید آمده‌اند، به همان سرعتی که دور شهر قدیمی را قبلاً پر کرده بودند.[۸]
- بناها و خانه‌های تاریخی
خانه بروجردی‌ها
از بناهای تاریخی مهم کاشان که هنوز استوار مانده‌اند یا آثارشان پابرجاست می‌توان به مناره زین‌الدین، آرامگاه سلطان عطابخش، مسجد عمادی (مسجد میرعماد)، مسجد جامع، مدرسه سلطانی، مسجد آقابزرگ، قلعه جلالی، حمام سلطان امیراحمد و کاروان سرای امین الدوله اشاره کرد، در همه این بناها ویژگی‌های معماری مشابه دیده می‌شود، جز مناره زین الدین که در این زمینه یکتا است.[۹]
کاشان حداقل نوزده عمارت تاریخی دارد که به خوبی محفوظ مانده‌اند. این عمارت‌ها عناصر عمومی خانه‌های سنتی کاشان را دارا می‌باشند، اما نسبت به آنها دارای فضاهای بزرگتر، معماری ماهرانه تر و عناصر مجلل تری هستند. از معروف‌ترین این عمارت‌ها می‌توان به خانه بروجردی‌ها، خانه بنی کاظمی و خانه مرتضوی اشاره کرد.[۱۰]
پارک‌ها و فضای سبز
درختان سرو کهنسال باغ فین
به گفته شهردار کاشان سرانه فضای سبز در این شهر در منطقه ۱ شهرداری کاشان برای هر شهروند ۲۲ متر مربع است، این میزان در منطقه ۲ شهرداری کاشان برای هر شهروند ۵/۲۲ متر مربع بیان شده است.[۱۱] در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۰ فاز اول پارک جوان به عنوان سی و هفتمین پارک کاشان افتتاح شد[۱۲] از دیگر پارک‌های کاشان می‌توان به پارک بزرگ شهر (بام کاشان)، شهربانو (ویژه بانوان)، ناژون، ملافتح الله، شهید قدیرزاده، شهید حسن‌زاده، کودک، شهید کریمی، انقلاب، آیت‌الله مدنی، لاله، پرستار، شهیدان ترنجی پارک نرگس نام برد.[۱۳]
باغ فین از معروف‌ترین فضاهای سبز کاشان است و از مهم‌ترین نمونه‌های باغ‌های ایرانی است که هنوز زنده و پابرجاست، وجود عناصر آب و درخت که عناصری پویا هستند در کنار ابنیه که عناصر ثابت معماری هستند، هویتی زنده به این اثر فرهنگی و تاریخی بخشیده است.[۱۴] این باغ در مقایسه با بسیاری از باغ‌های ایرانی مشابه، باغ فین با آب قابل توجهی مشروب می‌شود.[۱۵] این مجموعه که در کنار میدان نقش‌جهان و کاخ چهلستون، بیشترین بازدیدکننده و گردشگر استان اصفهان را به سوی خود جلب می‌نماید،[۱۶] در سال ۱۹۳۵ میلادی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.[۱۴] همچنین کار ثبت جهانی این اثر که از سال ۲۰۰۷ میلادی آغاز شده بود، چندین سال به طول انجامید و سرانجام در زمستان ۱۳۸۹، مرحله اول ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به انجام رسید.[۱۷] برخی منابع تاریخی قدمت این باغ را به دوران سلطنت آل‌بویه می‌رسانند،[۱۸] در حالی که ساختمان باغ فین فعلی به دوران شاه عباس بزرگ نسبت داده شده[۱۹] میراث فرهنگی ایران طراح باغ را غیاث‌الدین جمشید کاشانی می‌داند و[۱۸] منابع دانشگاهی طراح باغ را شیخ بهایی معرفی می‌کنند.[۲۰] باغ فین همان جایی است که به دستور ناصرالدین‌شاه، در سال ۱۸۵۲ میلادی صدراعظم معروف ایران امیرکبیر را در حمام آن به قتل رساندند.[۱۵] از مهم‌ترین گیاهان این باغ، ۵۷۹ اصله درخت سرو و ۱۱ اصله درخت چنار است[۱۴] که اغلب بین ۱۰۰ تا ۴۷۰ سال سن دارند.[۲۱]
جمعیت‌شناسی
نمایی از کاشان (اثر والتر میتل‌هولتسر حوالی سال ۱۳۰۴)
جمعیت کاشان بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با396987 نفر بوده است،[۲۲] این شهر حدود ۹۰ درصد جمعیت شهرستان کاشان را در خود جای داده است.[۲۳] اکثریت جمعیت این شهر کاشی‌ها هستند هر چند از دیرباز سایر اقوام ایرانی در کاشان به‌طور پراکنده می‌زیسته‌اند؛ که از مهم‌ترین آنها اصفهانی‌ها، شمالی‌ها، آذری‌ها، لرها و کردها هستند.
زبان
مردم کاشان به لهجه کاشانی از زبان فارسی تکلم می‌کنند، این لهجه مانند بسیاری از لهجه‌های فارسی دارای ویژگی‌های آوایی‌ای است که برخی از آنها خاص این منطقه است. این ویژگی‌ها در لهجهٔ کاشانی به‌طور عمده حاصل عملکرد فرایندهایی مانند هماهنگی مصوت‌ها، همگونی صامت‌ها، حذف‌ها و غیره است که، هرچند بعضی از آنها در سایر گونه‌های فارسی نیز قابل مشاهده است، نوع و میزان وقوع آنها، لهجهٔ کاشانی را از سایر لهجه‌های فارسی به نوعی متمایز کرده است.[۲۴] در گذشته کلیمیان ساکن کاشان که امروزه بیشترشان به آمریکای شمالی مهاجرت کرده‌اند به گویشی از زبان‌های مرکزی ایران که به گویش یهودیان کاشان معروف است تکلم می‌کرده‌اند این گویش به زبان راجی که در روستاهای اطراف کاشان تکلم می‌شود شباهت داشته است.[۲۵]
دین
منابع اسلامی، از قدیمی ترینشان، همواره از کاشان در کنار قم به عنوان شهری شیعه مذهب یاد کرده‌اند.[۲۶] از کاشان با عنوان شهر دارالمؤمنین یاد می‌شود. علت این نامگذاری آن است که در زمان شاه طهماسب اول، کاشان به دلیل مرکزیت امور شرعی، پایتخت مذهبی کشور شناخته شد، تا آنجا که محقق کرکی – عالی‌ترین مرجع عالم تشیع آن عصر که برای تطبیق مقامات و مؤسسات دینی با موازین مذهب شیعه به ایران آمد – در کاشان اقامت گزید و اجتهاد می‌کرد و مبلغ به هر کجا می‌‌فرستاد.[۲۷]
- یهودیان کاشان
کاشان سکونتگاه جامعه‌ای مهم از یهودیان و مرکز فرهنگی برای ایشان بوده است که سابقه‌اش حداقل به دوره صفویه بازمی‌گردد. با اینکه گویش یهودیان حضوری دیرین را در این سرزمین نشان می‌دهد، اما منابع میانه هیچ اشاره‌ای به وجود جامعه‌ای یهودی در کاشان نکرده‌اند و احتمال می‌رود که ایشان ساکنان روستاهای اطراف کاشان بوده‌اند. مهاجرت یهودیان به کاشان در دوره صفویه به خاطر رونق تجارت ابریشم افزایش یافت و جامعه یهودی تا اوایل قرن نوزدهم که به گفته خودشان مجبور به اسلام آوردن شدند در آن حضور داشتند. بنا به کتاب آنوسی اثر بابای بن لطف در ۱۶۵۶ میلادی یهودیان کاشان به اجبار مسلمان شدند، هفت سال بعد پس از مداخله و کمک فقیه شیعه ملا محسن فیض کاشانی یهودیان توانستند پس از پرداخت جزیه این سال‌ها دوباره به آیین خویش بازگردند، عده‌ای نیز بر اسلام باقی‌ماندند که به جدیدالسلام‌ها معروف شدند.[۲۸]
اقتصاد
اقتصاد کاشان از دیرباز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفی‌جات و انواع میوه‌ها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیه عرقیجات سنتی و صنایع دستی مانند مسگری، کاشی‌کاری،
ابریشم‌بافی، مخمل‌بافی، شعربافی، گلیم‌بافی، زیلوبافی، زری‌بافی و قالی‌بافی تکیه داشته است. اما اکنون ۹۰ درصد صنعت این شهر بر پایه فرش ماشینی و صنایع وابسته آن است.
در اراضی کشاورزی منطقه کاشان و حومه انواع درختان میوه می‌روید. قسمت عمده زمین‌های این منطقه زیر کشت پنبه و غلات است. همچنین گوجه درختی، سیب درختی، انگور، سبزی‌کاری و صیفی‌کاری، چغندر، هویج و شلغم از دیگر محصولات کاشان است. افزون بر آن پرورش گل در قمصر، نیاسر، برزک ،جوشقان قالی و کامو هندوانه و طالبی در آران و بیدگل و کشت سیب زمینی در حومه رونق خوبی دارد و انار فین و راوند و عطر و گلاب قمصر شهرت ویژه‌ای دارد.
در کاشان معادنی مانند مس، آهن، سولفات باریم، زاج سبز، نمک طعام، سنگ‌های مرمر و تراورتن وجود دارد که بعضی از آنها دست نخورده باقی مانده است.
فرش کاشان در مونیخ
صنعت فرش دستباف کاشان در طرح‌ها، نقش‌ها و رنگ‌های زیبا و دلفریب، روزگاری طولانی زبانزد و نقل محافل هنری، اقتصادی، نمایشگاهی و علمی بوده است. افسوس که با روی‌کارآمدن فناوری‌های ماشینی این صنعت و حرفه با ارزش به همراه حرفه‌های جانبی آن در حال رکود و فراموشی است.
کاشان در زمره اولین شهرهای ایران است و صنایع کارخانه‌ای را در خود جای داده است. اولین کارخانه در سال ۱۳۱۳ به نام کارخانه ریسندگی پایه‌گذاری شد و پس از آن کارخانه‌های دیگری مانند حریر و مخمل (۱۳۳۸)، تاروپود (۱۳۳۴)، کرک (۱۳۴۵)، پشم (۱۳۴۸) و قالی راوند (۱۳۵۰) به کار افتاد. مرحوم ارباب تفضلی پدر صنعت نساجی ایران از اهالی و ساکنین این شهر می‌باشد. امروزه کاشان با دارا بودن ۱۲۰۰ کارخانه فرش ماشینی و صنایعی چون خودروسازی، فولاد، چینی و ملامین‌سازی، کاشی‌سازی، ریسندگی و ابزارآلات صنعتی تبدیل به یکی از قطبهای صنعتی کشور شده است. به علت اینکه ۹۵ درصد فرش جهان در منطقه کاشان تولید و عرضه می‌گردد، از این شهر به عنوان پایتخت فرش جهان یاد می‌شود.[۲۹] همچنین قالی دستباف کاشان با شناسه ۰۰۳۸۳ در یونسکو ثبت گردیده است.[۳۰]
گردشگری نیز یکی از حوزه‌های اقتصادی کاشان است. کاشان ۱۷۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده و ۳۱۳ اثر ثبت شده ملی دارد. جاذبه‌های گردشگری آن باعث شده است که تعداد زیادی گردشگر هر ساله از مناظر دیدنی و آثار تاریخی و صنایع دستی کاشان دیدن کنند. حضور گردشگران در کاشان طی دو سال گذشته (۱۳۹۲ و ۱۳۹۳) نسبت به مدت مشابه قبل ۴ برابر رشد داشته است.[۳۱]
ترابری
فرودگاه
فرودگاه کاشان (یاتا: KSN، ایکائو: OIFK) یکی از فرودگاه‌های قدیمی ایران است که در تاریخ ۱۳ خرداد سال ۱۳۹۵ هم‌زمان با بیست و یکمین سالگرد افتتاح اولیه به‌طور رسمی افتتاح گردید.[۳۲]
راه‌آهن
کاشان به وسیله ایستگاه مرکزی راه‌آهن کاشان به شبکه ریلی کشور متصل می‌باشد.
پروژه ایستگاه قطار سریع‌السیر در ایستگاه راه‌آهن کاشان در دست انجام است.
اتوبوس
شرکت واحد اتوبوسرانی کاشان و حومه در سال ۱۳۷۰ خورشیدی تأسیس شد. هم‌اکنون ۱۵۹ دستگاه اتوبوس ملکی و ۳۵ دستگاه اتوبوس بخش خصوصی در ۱۴ خط در حال سرویس دهی در شهر می‌باشند.[۳۳]
ره‌آوردها
خوراک‌های سنتی
از جمله خوراک‌های سنتی کاشان می‌توان به گوشت لوبیا، شفته، قیمه ریزه، کوفته چغندر، گوشت عدس بادمجان، گوشت لوبیای سرکه شیره و گوشت کلم و کدو و عدس پلو و کشمش و اشکنه و گوشت نخود اسفناج اشاره کرد.
آبگوشت لوبیا با عنوان گوشت لوبیا و آبگوشت لوبیا سفید هم شناخته می‌شود.[۳۴][۳۵][۳۶]
شیرینی‌ها
کلوچه و پشمک، باقلوا کاشان، سوهان میرزا حسینی، حلوا ارده و ارده شیره
عرقیات
عرق گل محمدی (گلاب)، عرق بیدمشک، عرق نعناع، عرق کاسنی، عرق خارشتر، عرق هل، عرق شنبلیله، عرق دارچین،عرق شوید و نظایر آن.
خشکبار
انواع میوه خشک مثل زردآلو، آلوچه، انجیر، هلو و سیب.
صنایع دستی
از صنایع دستی کاشان می‌توان به کاشی کاری، سفال‌گری، اصول اربعه معماری و گنبدسازی (گوشه سازی، رسم بندی، مقرنس و گره سازی)، گچ بری، آجرکاری، گره چینی، قالی بافی، نقشه‌کشی قالی، شعربافی، زری بافی، مخمل بافی، زیلوبافی، گیوه بافی، رفوگری، رنگرزی، نمد مالی، مسگری، مشبک کاری و منبت کاری نام برد.[۳۷] همچنین چند تن از هنرمندان صنایع دستی کاشان از طرف یونسکو مهر اصالت دریافت کرده‌اند.[۳۸][۳۹]
- قالی‌بافی
نگارخانه
نمای هوایی کاشان (بهمن ۱۳۰۳)
مسجد و مدرسهٔ امام خمینی
مراسم سنتی مذهبی قالیشویان فین
خانه بروجردی‌ها
کتاب‌شناسی کاشان
| عنوان کتاب | زمینه | پدیدآور (ناشر) |
|---|---|---|
| آثار تاریخی شهرستان‌های کاشان و نطنز | تاریخ، بناهای تاریخی، زی‍ارت‍گ‍اه‍ه‍ا | حسن نراقی (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران) |
| بزرگان کاشان (۳ جلد) | تاریخ، شرح حال | افشین عاطفی (انتشارات افق فردا و انتشارات مرسل) |
| بقاع و مساجد شهر کاشان | تاریخ | محمد ریاضی (بنیاد فرهنگ کاشان) |
| تاریخ اجتماعی کاشان | تاریخ | حسن نراقی (انتشارات علمی و فرهنگی) |
| تاریخ کاشان | تاریخ و جغرافیا | عبدالرحیم کلانتر ضرابی (انتشارات امیرکبیر) |
| دانشنامه کاشان (۵ جلدی)[۴۰] | آلبوم و عکس | حسین محلوجی (بنیاد فرهنگ کاشان) |
| راهنمای سیاحتی کاشان | فرهنگی تاریخی | حسینعلی پورمدنی (نشر مرسل) |
| سیمای کاشان (کانون فضیلت) | تاریخ، زی‍ارت‍گ‍اه‍ه‍ا، س‍رگ‍ذش‍ت‍ن‍ام‍ه | حبیب‌الله سلمانی آرانی (نشر بشیر)[۴۱] |
| صد خانه صد پلان | معماری | حسین ف‍رخ‌ی‍ار (دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان) |
| فراز و فرود کاشان به روایت دیگران | سفرنامه | حسن عاطفی، آبتین گلکار، مهشید جعفری (بنیاد فرهنگ کاشان) |
| گزیده ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه کاشان | فرهنگ عامیانه | امین‌الله رشیدی، حسن ناظم رضوی (بنیاد فرهنگ کاشان) |
| لغات و ضرب‌المثل‌های کاشانی | فرهنگ عامیانه | حسن عاطفی (انتشارات مرسل) |
| مخمل و زری | فرهنگی-تجاری | فضل‌الله حشمتی رضوی (بنیاد فرهنگ کاشان) |
| من هم باستان‌شناس شدم! | تاریخی | تانیا گیرشمن همسر رومن گیرشمن (بنیاد فرهنگ کاشان) |
| موسیقی کاشان | موسیقی | امیراشرف آریان‌پور |
| نگین کویر (راهنمای جامع گردشگری کاشان) | تاریخ، جغرافیا | مصطفی نیکومنش (نشر مرسل)[۴۲] |
| نامهٔ کاشان (۹ جلد) | تاریخ، جغرافیا، ادبیات | به کوشش افشین عاطفی (انتشارات همگام با هستی) |
شهرهای خواهر
کاشان با شهرهای زیر خواهرخوانده است:
زمان | کشور | شهر خواهرخوانده |
|---|---|---|
| ۱۹۹۴ |  آلمان | بوخوم |
| ۲۰۰۸ |  سوئد | اومئو |
| ۲۰۰۹ |  بلغارستان | کازانلیک[۴۳] |
| ۲۰۱۰ | ایران | سبزوار[۴۴] |
مشاهیر کاشان
پانویس
در پروژه‌های خواهر می‌توانید در مورد کاشان اطلاعات بیشتری بیابید.
در میان واژه‌ها از ویکی‌واژه
در میان کتاب‌ها از ویکی‌کتاب
در میان گفتاوردها از ویکی‌گفتاورد
در میان متون از ویکی‌نبشته
در میان تصویرها و رسانه‌ها از ویکی‌انبار
در میان خبرها از ویکی‌خبر
↑ «نقشهٔ بافت‌های فرسودهٔ مصوب شهرها: کاشان». وبگاه شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران. بازبینی‌شده در ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۳.
↑ KASHAN
↑ گیرشمن، رومن. سیلک کاشان. ج. اول. ترجمهٔ اصغر کریمی. سازمان میراث فرهنگی، ۱۳۷۹.
↑ ارشدی ابیانه، مقداد. راهنمای مستند گردشگری کاشان. انتشارات محتشم، ۱۳۸۸.
↑ http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-ii-historical-geography KASHAN ii. HISTORICAL GEOGRAPHY
↑ KASHAN i. GEOGRAPHY
↑ تعیین اقلیم کاشان با روش‌های اقلیمی
↑ ۸٫۰۸٫۱ KASHAN v. ARCHITECTURE (1) URBAN DESIGN
↑ KASHAN v. ARCHITECTURE (2) HISTORICAL MONUMENT
↑ KASHAN v. ARCHITECTURE (4) HISTORIC MANSIONS
↑ افزایش فضای سبز در کاشان
↑ سی و هفتمین پارک کاشان افتتاح شد
↑ فهرست پارک‌های استان اصفهان
↑ ۱۴٫۰۱۴٫۱۱۴٫۲ «The Persian Garden» (en). یونسکو. بازبینی‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۱.
↑ ۱۵٫۰۱۵٫۱ Rafie Hamidpour. «Fin Garden». در Land of Lion, Land of Sun. چاپ اول. بلومینگتون؛ ایندیانا، ایالات متحده آمریکا: Author House، ۲۰۱۰. ۵۱. شابک (j).
↑ «چهلستون، میدان امام و باغ فین کاشان بیشترین بازدیدکننده نوروزی در استان اصفهان را دارند». خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۰ فروردین ۸۹. بازبینی‌شده در ۲۵ مارس ۲۰۱۱.
↑ «مرحله اول ثبت جهانی باغ فین کاشان». جام جم آنلاین، ۲۲ دی ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۱.
↑ ۱۸٫۰۱۸٫۱ «باغ فین کاشان». سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان. بازبینی‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۱.
↑ Holly Kerr Forsyth. «LESSONS IN GARDEN HISTORY». در Gardens of Eden: Among the World's Most Beautiful Gardens. ۸۷.
↑ Peter Jackson, Laurence Lockhart. «SPIRITUALITY, PHILOSOPHY AND THEOLOGY». در The Cambridge history of Iran: The Timurid and Safavid periods. چاپ چهارم ۲۰۰۱. نیویورک: CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS، ۲۰۰۱. ۶۶۸. شابک (ISBN ۰-۵۲۱-۲۰۰۹۴-۶).
↑ «باغ فین کاشان؛ قربانی رفتار غیرکارشناسانه». خبرگزاری میراث فرهنگی، ۱۵ شهریور ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۱.
↑ «جمعیت شهرستان‌ها و خانوار کشور سال ۱۳۹۰». مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۴آذر۱۳۹۱.
↑ KASHAN iv. POPULATION
↑ برخی ویژگی‌های آوایی در لهجه کاشانی
↑ KASHAN ix. THE MEDIAN DIALECTS OF KASHAN (2) URBAN JEWISH DIALECT
↑ پیشینه تشیع در کاشان
↑ محمدعلی ناظری. «تاریخچه شهر کاشان | مرجع فرش ایران». irancarpet.net. بازبینی‌شده در 2018-07-16.
↑ KASHAN viii. RELIGIOUS COMMUNITIES (1) JEWISH COMMUNITY
↑ «کاشان به عنوان تنها پایتخت فرش ماشینی درکشور می‌باشد – پایگاه خبری فرش ایران». newscarpet.ir. بازبینی‌شده در 2018-03-19.
↑ Traditional skills of carpet weaving in Kashan
↑ رشد چهار برابری گردشگران کاشان در دولت یازدهم . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]
↑ آغاز رسمی پروازهای کشوری فرودگاه کاشان پایگاه اینترنتی فرودگاه کاشان
↑ «تاریخچه سازمان اتوبوسرانی کاشان و حومه». سازمان اتوبوسرانی کاشان و حومه. بازبینی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۳.
↑ ویکی‌کتاب، کتاب آشپزی/فهرست غذاهای محلی ایران
↑ تیشینه، آبگوشت لوبیا سفید
↑ سیری در ایران، آبگوشت لوبیا سفید کاشان
↑ صنایع دستی و سوقات کاشان
↑ شعربافی کاشان بار دیرگ مهر اصالت دریافت کرد
↑ زیلوی سجاده‌ای ایران مهر اصالت یونسکو دریافت کرد
↑ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
↑ سیمای کاشان (کانون فضیلت)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
↑ نگین کویر (راهنمای جامع گردشگری کاشان)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
↑ کاشان و کازانلیک بلغارستان خواهرخوانده شدند
↑ سبزوار و کاشان خواهرخوانده شدند
پورتال خبری کاشان
انجمن کاشان
جامعه مجازی کاشان
پورتال کاشان
وبسایت مجموعه فرهنگی کاشان
استان اصفهان | ||
|---|---|---|
| مرکز |
|     |
| شهرستان‌ها |
| |
| شهرها |
| |
| جاذبه‌های گردشگری |
| |
معماری ایرانی | ||
|---|---|---|
| عناصر |
|  |
| شهرسازی ایرانی |
| |
| شیوه‌ها |
| |
| دوره‌ها |
| |
رده:معماری ایرانی | ||
| شهرستان کاشان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مرکز شهرستان |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| بخش |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ردهها:
- شهرهای دارای فرمانداری ویژه
- کاشان
- شهرستان کاشان
- شهرهای استان اصفهان
- معماری ایرانی
- شهرهای شهرستان کاشان
- واحههای ایران
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"1.464","walltime":"1.731","ppvisitednodes":"value":34081,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":320310,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":76780,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":27,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":44629,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 1322.083 1 -total"," 39.80% 526.208 1 الگو:پانویس"," 34.41% 454.926 15 الگو:یادکرد/هسته"," 28.50% 376.754 1 الگو:Klimatabelle"," 27.06% 357.728 336 الگو:Min"," 23.12% 305.629 10 الگو:یادکرد_وب"," 13.67% 180.739 84 الگو:Max"," 13.32% 176.079 1 الگو:جعبه_شهر_ایران"," 12.47% 164.906 139 الگو:عدد_به"," 12.08% 159.683 1 الگو:Infobox"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.227","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":3164619,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1238","timestamp":"20190315094037","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u06a9u0627u0634u0627u0646","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q240475","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q240475","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-04-16T14:18:29Z","dateModified":"2019-03-12T15:30:44Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/89/Kashan-borujerdis_house.jpg","headline":"u0634u0647u0631u06cc u062au0627u0631u06ccu062eu06cc u062fu0631 u0627u0633u062au0627u0646 u0627u0635u0641u0647u0627u0646"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":190,"wgHostname":"mw1265"););
