فسفر محتویات مشخصات کاربردها در پزشکی کاربردها در کشاورزی کاربردهای دیگر فسفر در محیط زیست تأثیرات فسفر بر روی سلامتی آلوتروپهای فسفر فسفاتها منابع منوی ناوبریوwebelements10.1021/ic060186o16903744Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compoundsپایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایرانووو
PBr3PBr5PCl3PCl5PF3PF5PH3PI3P2O3P2O5P4S3P4S10سروانتیتSbOاکسید کبالت (II، III)CoOاکسید آهن (II، III)FeOتتراکسید سربPbOمنگنز (II، III) اکسیدMnOاکسید نقره (I، III)AgOاکسید آلومینیوم (II)AlOاکسید باریمBaOاکسید برلیومBeOکادمیم اکسیدCdOآهکCaOکربن مونوکسیدCOاکسید کروم (II)CrOاکسید کبالت (II)CoOمس (II) اکسیدCuOاکسید آهن (II)FeOاکسید سرب (II)PbOاکسید منیزیمMgOجیوه (II) اکسیدجیوهOاکسید نیکل (II)NiOنیتریک اکسیدNOاکسید پالادیم (II)PdOاکسید استرانسیمSrOمونواکسید گوگردSODisulfur dioxideSOاکسید قلع (II)SnOاکسید تیتانیوم (II)TiOاکسید وانادیم (II)VOاکسید رویZnOکربن دیاکسیدCOکربن تریاکسیدCOاکسید سریم (IV)CeOدیاکسید کلرClOاکسید کروم (IV)CrOدینیتروژن تترااکسیدNOژرمانیم دیاکسیدGeOاکسید هافنیم (IV)HfOدیاکسید سربPbOمنگنز دیاکسیدMnOنیتروژن دیاکسیدNOپلوتونیوم (IV) اکسیدPuOاکسید رودیم (IV)RhOاکسید روتنیوم (IV)RuOسلنیوم دیاکسیدSeOسیلیسیم دیاکسیدSiOگوگرد دیاکسیدSOدیاکسید تلوریمTeOدیاکسید توریمتوریمOدیاکسید قلعSnOتیتانیوم دی اکسیدTiOاکسید تنگستن (IV)WOاورانیوم دیاکسیدUOاکسید وانادیم (IV)VOدیاکسید زیرکونیومZrOتریاکسید کرومCrOتریاکسید مولیبدنMoOرنیوم تریاکسیدReOتریاکسید سلنیومSeOتری اکسید سولفورSOتریاکسید تلوریمTeOتنگستن تریاکسیدWOتریاکسید اورانیمUOزنون تریاکسیدXeOاسمیم تتراکسیدOsOتتراکسید روتنیمRuOزنون تتراکسیدXeOIridium tetroxideIrOHassium tetroxideHsO
فسفرترکیبهای فسفرزیستشناسی و داروشناسی عنصرهای شیمیاییسوختهای آتشبازیعناصر شیمیاییکانیهای غذاییگروههای نیتروژننافلزها
عنصری شیمیاییعدد اتمیجرم اتمیگروه نیتروژنآلوتروپیموجودات زندهقرمزساختار شیمیاییبدن انسانمواد معدنیکلسیمماده معدنیتعادل اسید-بازیاختههایویتامین دییدمنیزیومرویورزشکاراندرد عضلانیشکستگی استخواناسید فسفریکلامپ سدیمخمیر دندانتخم مرغاقیانوس آرامرژیم غذاییاسهالگوشت قرمزفشار خون بالاتنیدگیپوکیمحیط زیستعلت مرگخواب آلودگیمواد شیمیاییواکنشهای شیمیاییآلوتروپکربن دی سولفیدفسفریک اسیدکود شیمیاییتصفیهٔ آبنور خورشید
فسفر
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ظاهر | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
colorless, waxy white, yellow, scarlet, red, violet, black waxy white (yellow cut), red (granules center left, chunk center right), and violet phosphorus | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ویژگیهای کلی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نام، نماد، عدد | فسفر، P، 15 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تلفظ به انگلیسی | /ˈfɒsfərəs/ FOS-fər-əs | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نام گروهی برای عناصر مشابه | نافلزات | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گروه، دوره، بلوک | ۱۵، ۳، p | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
جرم اتمی استاندارد | 30.973762 گرم بر مول | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آرایش الکترونی | [Ne] 3s2 3p3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
الکترون به لایه | 2, 8, 5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ویژگیهای فیزیکی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چگالی (نزدیک به دمای اتاق) | (white) 1.823, (red) ≈ 2.2 – 2.34, (violet) 2.36, (black) 2.69 g·cm−۳ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نقطه ذوب | (white) 44.2 °C, (black) 610 °C | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نقطه جوش | (white) 280.5 °C | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گرمای همجوشی | (white) 0.66 کیلوژول بر مول | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گرمای تبخیر | (white) 12.4 کیلوژول بر مول | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ظرفیت گرمایی | (white) 23.824 کیلوژول بر مول | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فشار بخار (white) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فشار بخار (red, bp. 431 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ویژگیهای اتمی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وضعیت اکسید شدن | 5, 4, 3, 2,[۱] 1,[۲] -1, -2, -3 (mildly اسیدic oxide) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
الکترونگاتیوی | 2.19 (مقیاس پاولینگ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
انرژیهای یونش (more) | نخستین: 1011.8 کیلوژول بر مول | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دومین: 1907 کیلوژول بر مول | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سومین: 2914.1 کیلوژول بر مول | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شعاع کووالانسی | 107±3 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شعاع واندروالانسی | 180 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
متفرقه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مغناطیس | (white,red,violet,black) دیامغناطیس[۳] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رسانایی گرمایی | (300 K) (white) 0.236, (black) 12.1 W·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مدول حجمی | (white) 5, (red) 11 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عدد کاس | 7723-14-0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پایدارترین ایزوتوپها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله اصلی ایزوتوپهای فسفر | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فسفر عنصری شیمیایی است که با نماد P نشان داده میشود و عدد اتمی آن ۱۵ است .
محتویات
۱ مشخصات
۲ کاربردها در پزشکی
۳ کاربردها در کشاورزی
۳.۱ کودهای فسفاته
۳.۱.۱ کودهای فسفر رایج
۳.۲ نقش فسفر در گیاه
۳.۳ علائم کمبود فسفر در گیاه
۴ کاربردهای دیگر
۵ فسفر در محیط زیست
۵.۱ منابع غذایی
۵.۲ فهرست مواد غذایی بر پایه اندازه فسفر
۵.۳ اشکال دیگر
۵.۴ نحوه مصرف
۵.۵ موارد احتیاط
۵.۶ تداخلهای احتمالی
۶ تأثیرات فسفر بر روی سلامتی
۷ آلوتروپهای فسفر
۷.۱ فسفر سفید
۷.۲ فسفر سرخ
۸ فسفاتها
۹ منابع
مشخصات
عدد اتمی: ۱۵
۳۰٬۹۷۳۸ g.mol -۱: جرم اتمی
حالت اکسایش: ± ۳، ۴، ۵
الکترونگاتیوی (بر اساس قرارداد :pauling): ۲٬۱
چگالی: ۱٬۸۲ g/ml at 20 °C
نقطه ذوب: ۴۴٬۲ °C
نقطهٔ جوش: ۲۸۰ °C
شعاع اتمی: ۱٬۲۸ Å
شعاع یونی: ۰٬۳۴ Å
آرایش الکترونی: [Ne]3s23p۳
انرژی نخستین یونش: ۱۰٬۱۱۸ eV
انرژی دومین یونش: ۱۹٬۷۲۵ eV
انرژی سومین یونش: ۲۹٬۱۴۱ eV
کشف شده بوسیله: Hennig Brandt in ۱۶۶۹
فسفر یکی از اعضای نافلز چند ظرفیتی گروه نیتروژن میباشد. این عنصر به چندین شکل آلوتروپی در طبیعت یافت شدهاست و یکی از عناصر حیاتی برای زندگی ارگانیسمهای طبیعی (ترکیب موجودات زنده) میباشد.
چندین شکل فسفر وجود دارند که عبارت اند از:فسفر سفید، قرمز،فسفر بنفش و فسفرسیاه؛ اگر چه رنگهای آنها تا حد زیادی به نظر میرسد تفاوت کمی با هم داشته باشد. فسفر سفید یکی از شکلهای فسفر است که بهطور صنعتی تولید میشود که در تاریکی میتابد؛ و بیاختیار شعلهور میشود در زمانی که در معرض هوا گیرد و سم مهلکی است. فسفر قرمز میتواند به خاطر تغییرات اندک در ساختار شیمیایی اش از رنگ نارنجی تا ارغوانی تغییر داشته باشد.
شکل سوم، یعنی فسفر سیاه، که در زیر فشار بالا ساخته میشود شبیه به گرافیت بوده و مانند گرافیت توانایی هدایت الکتریکی را دارد.
به غیر از آب و غذا بدن انسان برای بقا نیاز ویتامینهای مشخص و مواد معدنی دارد. کلسیم و فسفر دو ماده معدنی مهم در بدن انسان هستند که با کمک همدیگر دندانها و استخوانها را میسازند. فسفر ۱ درصد کل وزن بدن را تشکیل میدهد، بنابراین اگر فردی ۱۵۰ پوند وزن داشته باشد یک و نیم پوند فسفر در بدن دارد.
بیشتر فسفر بدن (در حدود ۸۵ درصد) در استخوانها و دندانها (جایی که با کلسیم برای ساختن استخوان قویتر و سختتر ترکیب میشود) وجود دارد. بقیه فسفر در سلولها و بافتهای دیگر وجود دارد. در کلیهها، فسفر از نظیر تصفیه مهم است. فسفر همچنین به تعادل اسید-باز درخون کمک میکند. فسفر جریان انرژی در بدن را تنظیم کرده باعث کاهش درد عضلانی، بعد از یک کار سخت، میشود. بدن شما برای رشد، نگهداری و ترمیم همه بافتها و یاختههای بدن و همچنین برای جذب سایر ویتامینها و مواد معدنی از جمله ویتامین دی، کلسیم، ید، منیزیوم و روی نیاز به فسفر دارد.
کاربردها در پزشکی
در حالت معمول نیاز به مصرف مکملهای فسفر وجود ندارد زیرا غذاهایی که ما میخوریم حاوی مقادیر کافی فسفر است، با اینحال در بعضی موارد برای مثال در شخصی که بیماری کلیوی دارد، پزشک مکملهای فسفر را تجویز میکند. بعضی از ورزشکاران قبل از شروع رقابت یا کارهای سنگین برای کاهش درد عضلانی و خستگی از مکملهای پتاسیم استفاده میکنند. مصرف فسفر و کلسیم با همدیگر
میتواند باعث بهبود شکستگی استخوان و درمان کمبودهای ویتامین «دی» نظیر استئومالاسی (نرمی استخوان) و ریکتز شود.
سینوویورتز با فسفر رادیواکتیو، میتواند روشی مؤثر و به صرفه در کاهش همارتروز و مصرف فاکتور در بیماران مبتلا به آرتروپاتی هموفیلیک باشد.[۴]
کاربردها در کشاورزی
از کاربردهای فسفر میتوان در اسید فسفریک غلیظ شده که در کودها
برای کشاورزی و سموم دفع آفات اشاره کرد.
کودهای فسفاته
غالباً درصد فسفر کودهای شیمیائی را بصورت درصد اکسید فسفر ذکر می نمایند. اسید فسفریک که از تجزیه مواد آلی خاک حاصل میشود قابل جذب گیاه است، اما بصورت کود شیمیائی مصرف نمی شود. قسمت اعظم کود فسفره ای که به خاک داده میشود. بوسیله کلسیم در خاکهای قلیائی و بوسیله آهن و آلومینیم در خاکهای اسیدی تثبیت می گردد. معمولاً کود فسفره ای که به خاک داده میشود در سال اول بصورت قابل جذب گیاه باقی میماند و بخش کمی نیز طی سالهای آینده قابل جذب گیاه می گردد. میزانهای فوق الذکر با روش کوددهی، بافت و ترکیب خاک ، سوابق مصرف کود فسفره در خاک و مقدار کود فسفری که مصرف میشود بستگی دارد. چون میزان محلول بودن و حرکت کود فسفره در خاک بسیار محدود است می بایستی کودهای فسفره را قبل از کاشت به صورت نواری به خاک داد و آنها را مستقیماً در ناحیه توسعه ریشه قرار داد. حداکثر میزان محلول فسفر در pH معادل 6 تا 6.5 مشاهده میشود. بنابراین رساندن pH خاک به این حدود میتواند در افزایش محلول بودن و جذب فسفر مؤثر باشد.
تغییر pH خاک در خاکهای اسیدی با اضافه کردن آهک و در خاکهای قلیائی با اضافه کردن گوگرد یا کودهای اسیدی انجام پذیر است. مصرف مقدار زیادی کود حیوانی نیز میتواند در نقصان pH خاک مفید باشد. میزان محلول بودن کودهای فسفره نیز متغیر است
شکل قابل جذب فسفر در گیاهان، بصورت آنیون میباشد و به یکی از دو صورت زیر است:
- مونو فسفات H2PO-4
- دی فسفات HPO4-2
باکتریهای حلال ساز فسفات و مایکوریزای موجود درخاک باعث افزایش جذب فسفر توسط گیاهان میشوند.
کودهای فسفر رایج
مونو فسفات آمونیوم- حاوی 48% فسفر (P2O5) - حاوی 11% نیتروژن - مونو فسفات آمونیوم، کودی است حلال در آب و میتوان در سیستم آبیاری قطره ای، همراه با آبیاری از آن استفاده نمود.
سوپر فسفات ساده- حاوی 20% فسفر (P2O5)
سوپر فسفات تریپل- حاوی 46% فسفر (P2O5)
نقش فسفر در گیاه
فسفر برخلاف نیتروژن و گوگرد، در گیاه کاهش نمی یابد بلکه در بالاترین سطح اکسیداسیون قرار دارد. فسفر بعد از جذب توسط گیاه به استرهای ساده فسفات نظیر قندهای فسفات دار تبدیل شده یا از طریق پیوند پیروفسفات به یک فسفات دیگر متصل میشود (نظیر ATP).
- فسفر برای تولید بذر و میوه از عناصر اصلی است و در صورت کمبود فسفر، تشکیل میوه متوقف میشود مخصوصاً اگر میزان ازت بالا باشد.
- فسفر گسترش ریشه را تقویت میکند.
- فسفر باعث انتقال انرژی و تقسیم سلولی میشود.
- در کربن گیری گیاه نقش دارد.
- باعث گلدهی گیاه و جلو انداختن بلوغ در گیاه میشود.
علائم کمبود فسفر در گیاه
بهطور کلی علائم کمبود فسفر به روشنی کمبود ازت نیست و شامل موارد زیر میشود:
- رشد قسمتهای هوایی و ریشه در گیاه کند و یا متوقف می گردد.
- رشد طولی گیاه افزایش می یابد و تولید ساقهٔ جانبی به ندرت ظاهر میشود.
- رنگ حاشیه برگ ها، قرمز یا ارغوانی شده و پایینترین برگ گیاه زرد شده و این زردی به دمبرگ منتقل شده و برگ ریزش میکند. به نظر میرسد یکی یکی برگها از پایین زرد شده و ریزش میکند. (در کمبود ازت، فقط پهنک زرد میشود و با یک ضربهٔ دست به برگ ،برگ می افتد.)
- کمبود فسفر باعث می گردد که فعل و انفعالات و سوخت و ساز نظیر تبدیل قند به نشاسته کاهش یابد. تبدیل قند به نشاسته در سیب زمینی بسیار زیاد است و سیب زمینی با مزه شیرین خوب نیست.
- در کمبود فسفر، تعداد برگها کاهش می یابد و جوانهها از بین می روند. همچنین تعداد شکوفهها و میوهها کاسته میشود.
- در کمبود فسفر در بعضی از میوه ها، گوشت میوه نرم و شیره میوه خیلی ترش و خاصیت انبارداری آن کاهش می یابد.
کاربردهای دیگر
فسفاتها در شیشههای خاص، لامپ سدیم، تولید استیل و کاربردهای نظامی (بمبهای آتش زا، smoke screeninng(پرده پوشش دود برای استتار یگانهای خودی) و غیره) و در کاربردهای دیگر به عنوان سموم دفع آفات، خمیر دندان، مواد شوینده استفاده میشوند.
فسفر در محیط زیست
در جهان طبیعت فسفر به شکل خالص دیده میشود.
مقدار فسفر ی که بهطور طبیعی در غذا وجود دارد بهطور قابل ملاحظهای تفاوت دارد اما میتواند به عنوان بیشترین مقدار در جگر (mg/100 g 370) یا کمترین مقدار در روغن گیاهی باشد. غذاهای غنی از فسفر عبارت اند از :تن ماهی، ماهی قزل آلا، ماهی ساردین، کبد، بوقلمون، جوجه مرغ، تخم مرغ و پنیر (۲۰۰ g/100 g)..
کانیهای فسفات دار زیادی وجود دارند بیشترین آنها به شکل apatite هستند. Fluorapatite بیشترین ذخیرهٔ استخراج شدهٔ معدنی فسفر را داراست. مناطق مهم و عمده استخراج معدنی این ماده در روسیه، مراکش، تانزانیا، توگو و Nauru (کشور ایسلند قرار گرفته در اقیانوس آرام (قلمرو قدیم استرالیا))هستند. تولید جهانی ۱۵۳ میلیون تن در سال است. نگرانیهایی در مورد اینکه تا چند سال دیگر این منابع فسفر باقی خواهند ماند، وجود دارد. در صورت کمبود این ماده میتواند مشکلات جدی در تولید غذای جهانی به وجود آید، به خاطر اینکه فسفر یکی از اجزای مهم در کودها میباشد.
در اقیانوسها، تجمع فسفر مخصوصاً در سطح آنها خیلی کم است به این دلیل که آلومینیم فسفات و کلسیم فسفات بر روی سطح آب باقی میمانند. لی در موارد دیگر، در اقیانوسها، فسفات به سرعت کامل مصرف میشوندو به اعماق اقیانوسها به عنوان organic debris میروند. مقادیر بیشتری از فسفاتهای میتوانند در رودخانهها و دریاچهها وجود داشته باشند که رشد بیش از اندازهٔ خزهها را موجب میشود.
منابع غذایی
گوشت قرمز و مرغ و بوقلمون حاوی مقادیر چشمگیری فسفر هستند. منابع دیگر شامل شیرخشک و محصولات شیر، پنیر سفت، ماهی کنسرو شده، آجیل، تخم مرغ و نوشابههای سبک است.
فهرست مواد غذایی بر پایه اندازه فسفر
نام ماده غذایی[۵] | میلیگرم (mg) در ۱۰۰ گرم | تصویر |
---|---|---|
نوشیدنیهای بر پایه پودر سویا | ۱۲۷۲ | - |
مغز تخمه بوداده و نمکی کدو تنبل و کدو | ۱۱۷۴ | |
مغز تخمه آفتابگردان برشته بدون نمک | ۱۱۵۸ | |
مغز تخمه آفتابگردان با روغن بو داده شده بدون نمک | ۱۱۳۹ | - |
شیر خشک بدون چربی و کلسیم کاهشیافته | ۱۰۱۱ | - |
شیر خشک بدون چربی معمولی بدون افزودگی ویتامین آ و ویتامین د | ۹۶۸ | - |
آب دوغ (پسآب کره) خشکشده | ۹۳۳ | - |
پودر آب پنیر (سرم شیر) شیرین و خشکشده | ۹۳۲ | - |
اشکال دیگر
فسفر غیرفلزی که یک ماده مومی زرد یا سفید است و در تماس با هوا قابل اشتعال است سمیت زیادی دارد و به عنوان دارو استفاده نیم شود. علاوه بر این پزشکان یک یا چند تا از فسفاتهای غیر آلی را که در زیر نامبرده شدهاست و سمی نیست، توصیه میکنند:
- فسفات پتاسیم دی بازیک
- فسفات پتاسیم مونوبازیک
فسفات سدیم دی بازیک- فسفات سدیم مونوبازیک
- فسفات سدیم تری بازیک
نحوه مصرف
اگر زیر ۲۴ سال سن دارید یا اینکه حامله یا شیرده هستید روزانه به ۱۲۰۰ میلیگرم فسفر نیاز دارید. برای افراد دیگر حد مجاز توصیه شده روزانه CRDA، ۸۰۰ میلیگرم است. چون اغلب نیاز بدن به فسفر از طریق رژیم غذایی تأمین میشود، جای هیچ گونه نگرانی در مورد مصرف مکملهای فسفر وجود ندارد. مسئله مهمتر این است که شما بر روی غذایی که میخورید دقت کنید تا تعادل مناسبی از کلسیم و فسفر در رژیم غذایی شما وجود داشته باشد. کم کردن گوشت و جایگزین کردن با نوشابههای سبک میتواند عدم تعادل بین کلسیم و فسفر را اصلاح کند. در همین زمان شما باید دقت کنید که کلسیم کافی مورد نیاز بدن را در رژیم غذایی جای دهید که اغلب کار مشکلی است.
موارد احتیاط
مصرف روزانه بیش از ۱ گرم فسفر میتواند باعث مسمومیت شود. مصرف زیاد فسفر میتواند منجر به اسهال و کلسیفیکاسیون (سخت شدن) اعضا و بافت نرم شده و توانایی جذب آهن، کلسیم، منیزیوم و روی را توسط بدن کاهش دهد. اگر شما ورزشکار هستید و از مکملهای حاوی فسفات استفاده میکنید، باید دقت کنید که از این مکملها فقط باید به صورت گاه گاهی استفاده کنید.
متخصصین تغذیه یک میزان مساوی از کلسیم و فسفر را در رژیم غذایی توصیه میکنند، اما رژیم غذایی تیپیک آمریکایی حاوی کلسیم کم و فسفر زیاد (میزان فسفر ۲ تا ۴ برابر کلسیم) است. علت این امر بسیار سادهاست. گوشت قرمز و مرغ و بوقلمون حاوی فسفر به میزان ۱۰ تا ۲۰ برابر میزان کلسیم آن است، و آشامیدنیهای حاوی کربنات مانند «کولا» حدود ۵۰۰ میلیگرم فسفر در هر بار مصرف دارد.
وقتی در سیستم شما فسفر بیشتر از کلسیم باشد، بدن کلسیم ذخیره شده داخل استخوانها را برداشت میکند تا عملکرد طبیعی بدن انجام شود. این امر منجر به کاهش توده استخوانی و در نتیجه شکنندگی استخوان یا مشکلات لثه و دندانها میشود. پایین بودن نسبت کلسیم به فسفر همچنین باعث افزایش خطر فشار خون بالا و سرطان کولورکتال میشود.
یک تعادل مناسب بین کلسیم و فسفر رژیم غذایی میتواند باعث کاهش تنیدگی (استرس)، کاهش خطر پوکی استخوان و بهبود علایم آرتروز و دیگر مشکلاتی شود که مرتبط با توانایی بدن در استفاده از کلسیم است.
تداخلهای احتمالی
موارد زیر میتواند به کمبود فسفر کمک کند:
- آلبومین
- آنتی اسید
- آهن
- منیزیوم
- ناکافی بودن ویتامین «دی»
تأثیرات فسفر بر روی سلامتی
فسفر در محیط زیست بیشتر به صورت فسفات یافت میشود. فسفاتها مواد مهمی در بدن انسانها میباشند، به خاطر اینکه آنها قسمتی از مواد تشکیل دهندهٔ DNAها بوده و در توزیع انرژی کمک میکنند. فسفاتها هم چنین میتوانند بهطور ریجی در گیاهان یافت شوند.
انسان تأمین فسفات طبیعی را بهطور اساسی با اضافه کردن کودهای غنی شده با فسفات به خاک و با استفاده از detergents (مادهای که ناخالصیها را جدا میکند) محتوی فسفات تغییر دادهاند. فسفاتها هم چنین به برخی از مواد غذايی مانند پنیر، سوسیس، ژامبون اضافه میشوند.
مقادیر زیاد فسفات میتواند باعث بوجود آمدن مشکلات سلامتی شود. مانند آسیب رساندن
به کلیه و osteoporosis. کمبود فسفر نیز میتواند اتفاق بیفتد؛ که مصرف زیاد دارو میتواند عامل ایجاد آن باشد. کمبود شدید فسفات میتواند مشکلات سلامتی ایجاد کند.
فسفر به حالت خالص خود سفید رنگ است. تا آنجایی که امروزه میدانیم فسفر سفید خطرناکترین شکل فسفر است. زمانی که فسفر سفید در طبیعت قرار میگیرد میتواند خطر جدی برای سلامت ما تلقی گردد. فسفر سفید به شدت سمی است و در بیشتر موارد قرارگیری در معرض آن کشنده خواهد بود.
علت مرگ مردمی که معمولاً در اثر قرارگیری در معرض فسفر سفید جان خود را از دست دادهاند، به خاطر بلعیدن بهطور اتفاقی زهر موش بودهاست. قبل از اینکه مردم به خاطر قرارگیری در معرض فسفر سفید بمیرند، آنها اغلب استفراغ و درد شکم و خواب آلودگی را تجربه میکنند.
فسفر سفید میتواند باعث سوختگی پوست شود. در عین سوزاننده بودن، فسفر سفید ممکن است موجب آسیب به کبد، قلب و کلیه شود
آلوتروپهای فسفر
فسفر سفید
زمانی فسفر سفید وارد محیط زیست میشود که صنایع از آن برای ساختن مواد شیمیایی دیگر استفاده کنند و ارتش از آن به عنوان مهمات استفاده کند. از طریق تخلیهٔ فاضلاب، فسفر سفید وارد آبهای سطحی نزدیک کارخانههایی میشود که از آن استفاده میکنند. فسفر سفید در هوا پراکنده نمیشود چون به سرعت با اکسیژن واکنش میدهد. وقتی فسفر سفید در هوا تمام میشود، معمولاً با اکسیژن ناگهانی واکنش میدهد تا به کم خطرترین ذره تبدیل شود. اگر چه زمانی که ذرات فسفر در هوا باشند، آنها ممکن است نقش پوشش محافظتی داشته باشند که از واکنشهای شیمیایی جلوگیری میکند. در آب، فسفر سفید به همان سرعت با مواد دیگر واکنش نمیدهد که موجب انباشته شدن در بدن ارگانیسمهای جانوران آبزی میشود. در خاک فسفر برای چند روز قبل از اینکه تبدیل به کم خطرترین ماده تبدیل گردد، باقی میماند. اما در اعماق خاک و در کف رودخانهها و دریاچهها فسفر ممکن است برای هزاران سال یا بیشتر یا کمتر باقی بماند.
فسفر سرخ
فسفر سرخ یا فسفر قرمز نوعی آلوتروپ فسفر است که سمی و آتشگیر نیست و همچنین در کربن دی سولفید حل نمیشود. واکنش پذیری آن از از فسفر سفید کمتر است. ساختار بلوری به درستی آشکار نیست؛ اما به نظر میرسد که شبیه جامدهای کووالانسی است؛ از این رو، نقطه ذوب آن ۵۸۵ تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد است. در ۴۲۳ درجه سانتیگراد افرازش مییابد بیشتر از فسفر سفید کاربرد دارد. برای تهیهٔ فسفر سرخ؛ فسفر سفید را در حدود ۳۰۰ درجه سانتیگراد در ظرفهای سربسته حرارت میدهند. فسفر سرخ در تهیه فسفریک اسید و ترکیبهای فسفر، نیمه رساناها، کبریت بی خطر، کود شیمیایی، برنز فسفردار، در صنایع و در لوازم آتش بازی کاربرد دارد.
فسفاتها
فسفات تأثیرات زیادی بر روی ارگانیسمها دارند. این تأثیرات عمدتاً نتیجهٔ بیرون دان مقادیر زیادی از فسفات به محیط زیست به خاطر استخراج معدن و زراعت است. در حین تصفیهٔ آب فسفاتها اغلب بهطور کامل از آب جدا نمیشوند تا اینکه آنها میتوانند در یک مسافت طولانی منتشر شوند و در آبهای سطحی یافت شوند.
به خاطر اضافه شدن دائمی فسفات بوسیلهٔ انسان و افزایش بیش از حد تجمع طبیعی، چرخهٔ فسفری شدیداً منقطع گردیدهاست.
افزایش تجمع فسفر در آبهای سطحی رشد ارگانیسمهای وابسته به فسفر مانند خزهٔ دریایی و عدس آبی (duckweed)را بالا میبرد. این ارگانیسمها مقدار زیادی از اکسیژن را استفاده میکنند و از وارد شدن نور خورشید به داخل آب جلوگیری میکنند. این موجب میشود که آب برای دیگر ارگانیسمها ناعادلانه غیرقابل زندگی شود که این پدیده eutrophication. (انباشتگی خوراکه اب) نامیده میشود.
منابع
↑ webelements
↑ Ellis, Bobby D.; MacDonald, Charles L. B. (2006). "فسفر(I) Iodide: A Versatile Metathesis Reagent for the Synthesis of Low Oxidation State Phosphorus Compounds". Inorganic Chemistry. 45 (17): 6864. doi:10.1021/ic060186o. PMID 16903744..mw-parser-output cite.citationfont-style:inherit.mw-parser-output qquotes:"""""""'""'".mw-parser-output code.cs1-codecolor:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit.mw-parser-output .cs1-lock-free abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-lock-subscription abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registrationcolor:#555.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration spanborder-bottom:1px dotted;cursor:help.mw-parser-output .cs1-hidden-errordisplay:none;font-size:100%.mw-parser-output .cs1-visible-errorfont-size:100%.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-formatfont-size:95%.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-leftpadding-left:0.2em.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-rightpadding-right:0.2em
↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
↑ http://fa.journals.sid.ir/ViewPaper.aspx?ID=118592
↑ [Nutrients: Phosphorus, P(mg) http://ndb.nal.usda.gov/ndb/nutrients/report/nutrientsfrm?max=25&offset=0&totCount=0&nutrient1=305&nutrient2=&nutrient3=&subset=1&fg=&sort=c&measureby=g] nal.usda.gov
- برگرفته از پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران (برداشت آزاد با ذکر منبع و دادن پیوند)
- Principles of plant nutrition
- ترجمه شده از سایت : [۱]
جدول تناوبی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ردهها:
- فسفر
- ترکیبهای فسفر
- زیستشناسی و داروشناسی عنصرهای شیمیایی
- سوختهای آتشبازی
- عناصر شیمیایی
- کانیهای غذایی
- گروههای نیتروژن
- نافلزها
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.608","walltime":"0.806","ppvisitednodes":"value":7047,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":203646,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":10966,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":10,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":3,"limit":500,"unstrip-depth":"value":1,"limit":20,"unstrip-size":"value":4825,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 432.871 1 -total"," 46.11% 199.588 1 الگو:جعبه_اطلاعات_فسفر"," 45.04% 194.945 1 الگو:Elementbox"," 34.51% 149.386 1 الگو:پانویس"," 32.08% 138.875 1 الگو:Cite_journal"," 13.32% 57.658 1 الگو:NavPeriodicTable"," 12.71% 55.028 1 الگو:IPAc-en"," 10.07% 43.609 118 الگو:NavPeriodicTable/Elementcell"," 7.44% 32.210 1 الگو:عناصر_شیمیایی"," 5.90% 25.521 2 الگو:Navbox"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.139","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2867633,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1330","timestamp":"20190311151726","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":122,"wgHostname":"mw1243"););