خیال‌پردازی (گونه هنری) محتویات ویژگی‌های گونهٔ خیال‌پردازی تاریخچهٔ خیال‌پردازی پانویس منابع نویسندگان مشهور جستارهای وابسته منابع منوی ناوبریوکتاب‌های Pdf واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسیتعریف fantasy«مدخل فانتزی»نسخهٔ اصلیوووsh850471144045671-700979784
هماوردضدقهرمانArchenemyCharacter arcشخصیت‌پردازیDeuteragonistFalse protagonistFocal characterFoilقهرمانStock characterSupporting characterTritagonistشیوه روایتTragic heroپیشینه داستانآرمان‌شهرویران‌شهرتاریخ جایگزینFictional locationcitycountryدنیای خیالیتمثیلBathosDictionآرایه‌های ادبیImageryفنون روایتشیوه روایتآرایه‌های ادبیتعلیق ناباورینمادگراییToneModeفضاکمیکEpicحکایتFabliauمتلفولکلورداستانکافسانهرمان کوتاهرمانParableنمایش‌نامهشعرفیلم‌نامهداستان کوتاهFirst-personMultiple narratorsجریان سیال ذهنStream of unconsciousnessغیرقابل اعتمادمخاطبپدیدآورغیر داستانی خلاقFiction writingنظریه ادبینقد ادبیروایت‌شناسیسفر قهرمانبلاغتScreenwritingStorytellingTellabilityرده:رمان‌های ترسناککمیکفیلم ترسناکفهرست فیلم‌های ترسناکتلویزیونبازی‌هامجله‌هاجالوGrand Guignolخیال‌پردازیFantastiqueرمزآلودادبیات گمانه‌زنهیجان انگیزعلمی–تخیلی
خیال‌پردازی (گونه هنری)ژانرهای فانتزیمجموعه‌های تلویزیونی سبک خیال‌پردازیادبیات گمانه‌زنگونه‌های ادبیگونه خیال‌پردازی
انگلیسیگونه‌ای هنریجادوفراطبیعیعلمی‌تخیلیوحشتادبیات گمانه‌زنمراد فرهادپوردرخت و برگاثر موریسعناصر گونه خیال‌پردازیاسطورهایزیرگونه‌های خیال‌پردازیحماسهٔ گیلگمشاودیسهٔ هومربئوولفمهابهاراتاهزار و یک شبشاهنامهافسانه‌های شاه آرتورجورج مک‌دونالدشاهدخت و گوبلینفانتاستسمک‌دونالدجی. آر. آر. تالکینسی. اس. لوییسویلیام موریسچاهی در انتهای جهانمک‌دونالدموریسادوارد پلانکتلرد دانسنیاچ. رایدر هاگاردرودیارد کیپلینگادگار رایس بروزآبراهام مریتدنیای گمشدهپیتر پَنجادوگر شگفت‌انگیز اُزناتانیل هاوثورنکتاب شگفت‌انگیز برای پسرها و دخترهاارباب حلقه‌هاانگلیسیعلمی‌تخیلیکنان بربررابرت ای. هوواردال. اسپراگ دی کمپفافرد و موش‌گیر خاکستریفریتز لایبرخیال‌پردازی والاهابیتارباب حلقه‌هاجی. آر.آر تالکینسرگذشت نارنیاسی اس لوئیسدریا-زمیناورسلا لوگویینهری پاترجی. کی. رولینگارباب حلقه‌هاپیتر جکسون
خیال‌پردازی (گونه هنری)
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
| خیال‌پردازی |
|---|
 |
رسانه |
|
مطالعات ژانر |
|
رده‌ها |
|
|
خیال‌پردازی،[۱] (به انگلیسی: fantasy) گونه‌ای هنری است که جادو و دیگر اَشکال فراطبیعی را به عنوان عنصر اولیهٔ طرح و توطئه، درون‌مایه یا فضای داستان استفاده می‌کند. این‌گونه معمولاً توسط نگاه، حس و درون‌مایهٔ وسیع از کار اشخاص از گونه‌های علمی‌تخیلی و وحشت متمایز می‌شود، هر چند که این سه گونه نقاط مشترک بسیاری با هم دارند و مجموعاً ادبیات گمانه‌زن ∗ شناخته می‌شوند. در خیال‌پردازی قواعد و قوانین فیزیکی و طبیعی زیر پا گذاشته می‌شود و موجودات ناموجود تصویر می‌شوند. این نوع ادبی معمولاً شامل سحر و جادو، حوادث خارق‌العاده، و موجودات خیالی است.[۲]
واژهٔ فانتزی تنها به شکل اسم به کار نمی‌رود و در زبان فارسی به صورت صفت نیز به کار می‌رود.
مراد فرهادپور در مقدمه‌ای که بر برگردان فارسی درخت و برگ نوشته‌است عبارت ادبیات تخیلی مدرن را به عنوان برگردان واژهٔ «فانتزی» به کار می‌برد و آن را شیوهٔ جدیدی شمرده‌است که با اثر موریس آغاز شده‌است.
محتویات
۱ ویژگی‌های گونهٔ خیال‌پردازی
۲ تاریخچهٔ خیال‌پردازی
۳ پانویس
۴ منابع
۵ نویسندگان مشهور
۶ جستارهای وابسته
۷ منابع
ویژگی‌های گونهٔ خیال‌پردازی
ویژگی اصلی خیال‌پردازی، دارا بودن عناصر خیالی در فضایی خود-منسجم است، فضایی که منطق و قوانین خاص خود را دارد که متفاوت با منطق عادی است و داستان آن قوانین را نمی‌شکند. در این ساختار هر مکانی برای عناصر خیال‌پردازی ممکن است: شاید این مکان مخفی باشد یا در جهان ظاهراً واقعی ما رخنه کرده باشد یا شاید کاملاً در دنیایی خیالی رخ بدهد.
در هر اثری عناصر نه فقط باید از قوانین پیروی کنند بلکه به دلیل انسجام طرح و توطئهٔ داستان باید شامل محدودیت‌هایی باشد تا به قهرمانان و تبهکاران داستان اجازه بدهد با هم بجنگند. عناصر جادویی باید بی قید و بند استفاده نشوند وگرنه ساختار داستان از بین می‌رود.
تاریخچهٔ خیال‌پردازی
با این که گونه خیال‌پردازی به شکل مدرن کمتر از دو قرن عمر دارد، شکل‌های سابق آن تاریخی برجسته و طولانی دارند. عناصر گونه خیال‌پردازی و اسطورهای که سرانجام گونه خیال‌پردازی و زیرگونه‌های خیال‌پردازی را ساختند احتمالاً با حماسهٔ گیلگمش و اولین نوشته‌های بشر آغاز شوند که در دوران بعد بخشی از بزرگ‌ترین و مشهورترین ادبیات بشر را شکل دادند. ماجراجویی‌های خیالی، از اودیسهٔ هومر تا بئوولف، از مهابهاراتا تا کتاب هزار و یک شب، از شاهنامه تا افسانه‌های شاه آرتور که پهلوانان شجاع، هیولاهای مرگبار و سرزمین‌های پنهان بسیاری از خوانندگان را در دنیای خیال فرو برده‌است. اگر این‌طور به تاریخ گونه خیال‌پردازی نگاه کنیم، تاریخ ادبیات و تاریخ خیال‌پردازی آن قدر در هم آمیخته‌اند که نمی‌توان از هم جدا کرد.
تاریخ ادبیات خیال‌پردازی مدرن با جورج مک‌دونالد ∗، نویسندهٔ اسکاتلندی رمان‌هایی مثل شاهدخت و گوبلین ∗ و فانتاستس ∗، آغاز می‌شود که دومین رمان را بسیاری نخستین رمان خیال‌پردازی بزرگسالان می‌دانند. مک‌دونالد تأثیری بسیار زیاد بر جی. آر. آر. تالکین و سی. اس. لوییس داشت. دیگر نویسندهٔ بزرگ این عصر ویلیام موریس ∗ نام داشت، شاعری بزرگ که چند رمان نیز در اواخر قرن نوزدهم نوشت، از جمله مشهورترین آن رمان‌ها: چاهی در انتهای جهان ∗.
به رغم تأثیر مک‌دونالد در آینده و محبوبیت موریس در عصر خود تا قرن بعد ادبیات داستانی خیال‌پردازی به مخاطب وسیع دست نیافت. ادوارد پلانکت، که بیشتر به نام لرد دانسنی شناخته می‌شود، نقطهٔ آغازی بر محبوبیت این‌گونه هم به شکل رمان و هم به شکل داستان کوتاه بود. بسیاری از نویسندگان جریان معمول ادبیات هم به خیال‌پردازی‌نویسی روی آوردند، از جمله اچ. رایدر هاگارد ∗، رودیارد کیپلینگ ∗ و ادگار رایس بروز ∗. این نویسندگان همراه با آبراهام مریت ∗ بنیانگذار چیزی بودند که بعدها به نام زیرگونهٔ «دنیای گمشده» مشهور شد و در اوایل قرن بیستم پرطرفدارترین شکل خیال‌پردازی بود. در این زمان چندین خیال‌پردازی کودک کلاسیک نیز منتشر شد، از جمله پیتر پَن و جادوگر شگفت‌انگیز اُز.
در واقع، خیال‌پردازی کودکان و نوجوانان خیلی بیشتر از خیال‌پردازی بزرگسالان مطلوب است و این موضوع، نویسندگانی را که تمایل داشتند خیال‌پردازی بنویسند وادار کرده بود اثرشان را با خیال‌پردازی کودکان تطبیق بدهند. ناتانیل هاوثورن کتاب‌های بسیاری نوشت که به خیال‌پردازی تمایل داشتند، اما در کتاب شگفت‌انگیز برای پسرها و دخترها ∗ که برای کودکان و نوجوانان بود خیال‌پردازی نوشت. تا چند سال، این باعث شده بود که بسیاری از کارهای خیال‌پردازی، حتی ارباب حلقه‌ها در ادبیات کودکان طبقه‌بندی شود.
در ۱۹۲۳ اولین مجلهٔ کاملاً مخصوص خیال‌پردازی، قصه‌های عجیب یا وایرد تیلز، ایجاد شد. مجلات شبیه به این بی‌درنگ چاپ شدند که از همه مشهورتر مجلهٔ خیال‌پردازی و علمی‌تخیلی (به انگلیسی: Magazine of Fantasy and Science fiction) بود. مجلات عامیانه و ارزان در اوج محبوبیت خود بودند و درآوردن ادبیات خیال‌پردازی به مخاطبان بسیار هم در آمریکا و هم در انگلیس مهم بودند. این مجلات در موفقیت علمی‌تخیلی هم مهم بودند و در این زمان این دو گونه با یکدیگر ارتباط خود را آغاز کردند.
در ۱۹۵۰ ادبیات «شمشیر و جادوگری» خوانندگان زیادی یافته بود، زیرا کتاب‌های کنان بربر نوشتهٔ رابرت ای. هووارد و ال. اسپراگ دی کمپ و فافرد و موش‌گیر خاکستری نوشتهٔ فریتز لایبر به موفقیت بسیاری دست یافته بود. اما ظهور خیال‌پردازی والا ∗ و بیشتر از همه محبوبیت هابیت و ارباب حلقه‌ها اثر جی. آر.آر تالکین در دههٔ شصت میلادی، خیال‌پردازی را وارد ادبیات اصلی کرد. مجموعه‌های دیگر مثل سرگذشت نارنیا نوشتهٔ سی اس لوئیس و دریا-زمین نوشتهٔ اورسلا لوگویین به محبوبیت این‌گونه استحکام بخشید.
محبوبیت گونه خیال‌پردازی در قرن بیست و یکم ادامه یافت و پرفروش بودن کتاب‌های هری پاتر نوشته‌یجی. کی. رولینگ این را نشان می‌دهد. چندین برداشت از کتاب‌های خیال‌پردازی به موفقیت خیلی زیاد دست یافتند که از همه مشهورتر سه‌گانۀ ارباب حلقه‌ها به کارگردانی پیتر جکسون است.
پانویس
^ Speculative Fiction
^ George Mac Donald
^ The Princess and the Goblin
^ Phantases
^ William Morris
^ The Well at the World's End
^ H. Rider Haggard
^ Rudyard Kipling
^ Edgar Rice Burroughs
^ Abraham Merritt
^ A Wonder-Book for Girls and Boys
^ High Fantasy
منابع
↑ کتاب‌های Pdf واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
↑ تعریف fantasy
نویسندگان مشهور
از مشهورترین نویسندگان این‌گونه افراد زیر را باید نام برد:
فردوسی (شاهنامه)
جی.آر. آر تالکین (سه گانهٔ ارباب حلقه‌ها)
جرج آر آر مارتین (ترانه یخ و آتش)
سی اس لوئیس (سرگذشت نارنیا)
ریچارد ناک (سری هنر نبرد)
میکائیل انده (داستان بی‌پایان)
فیلیپ پولمن (نیروی اهریمنی‌اش)
رولد دال (داستان‌های جادوگرها، چارلی و کارخانهٔ شکلات‌سازی و جیمز و هلوی غول‌پیکر)
جُوان کتلین رولینگ (مجموعهٔ هری پاتر)
انجی سیج (سپتیموس هیپ)
برام استوکر (دراکولا)
گارت نیکس (سه‌گانهٔ پادشاهی کهن)
کریستوفر پائولینی (سه‌گانهٔ وراثت)
ال. فرانک بااوم (جادوگر شهر اُز)
تری پرچت (مجموعهٔ جهان گرد)
آنتونی هوروویتس (گروشام گرینج و ژانوس و ستاره آرزو)
استیون کینگ (خانهٔ سیاه)
دارن شان (دیموناتا و قصه‌های سرزمین اشباح)
آر.ال استاین (اتاق کابوس)
اُ این کالفر (آرتمیس فاول)
دیوید گمل (شبح شاه)
امیلی رودا (در جستجوی دلتورا)
سایمون آر گرین (سری طرف شب)
تری گود کایند (شمشیر حقیقت)
جان فلنگن (جنگاوران جوان)- ریک ریوردن
جستارهای وابسته
- علمی-تخیلی
- آکادمی فانتزی (زیرآبیوس)
- موجودات افسانه‌ای
منابع
- ویکی‌پدیای انگلیسی
محمد مهدی دلیخون
«مدخل فانتزی». مشارکت‌کنندگانِ دانشنامهٔ هنر و ادبیات گمانه‌زن. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۰۷.
گونه هنری وحشت | |
|---|---|
| رسانه |
|
| زیرمجموعه‌های |
|
| سبک‌های مرتبط |
|
| مقالات دیگر |
|
| |
وحشت
پرتالعلمی–تخیلی | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| طرح کلی |
| ||||||
| زیرگونهها |
| ||||||
| فرهنگ |
| ||||||
| رسانهها |
| ||||||
| Themes |
| ||||||
| موضوعهای مرتبط |
| ||||||
| |||||||
WikiProjectرده‌ها:
- خیال‌پردازی (گونه هنری)
- ژانرهای فانتزی
- مجموعه‌های تلویزیونی سبک خیال‌پردازی
- ادبیات گمانه‌زن
- گونه‌های ادبی
- گونه خیال‌پردازی
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.368","walltime":"0.471","ppvisitednodes":"value":2391,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":99008,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":3987,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":15,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":2,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":775,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 260.337 1 -total"," 30.89% 80.410 1 الگو:یادکرد_دانش‌نامه_عتف"," 29.15% 75.884 1 الگو:یادکرد_وب"," 26.24% 68.309 1 الگو:یادکرد/هسته"," 17.97% 46.783 5 الگو:Navbox"," 15.39% 40.069 1 الگو:داده‌های_کتابخانه‌ای"," 15.37% 40.013 2 الگو:به_انگلیسی"," 14.44% 37.586 2 الگو:به_زبان_دیگر"," 13.18% 34.317 2 الگو:Lang"," 12.59% 32.781 1 الگو:خیال‌پردازی"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.078","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":1901338,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1279","timestamp":"20190330154921","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u062eu06ccu0627u0644u200cu067eu0631u062fu0627u0632u06cc (u06afu0648u0646u0647 u0647u0646u0631u06cc)","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C_(%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C)","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q132311","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q132311","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-05-05T22:11:03Z","dateModified":"2019-01-13T09:48:18Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8b/1ABC-character-design.png"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":138,"wgHostname":"mw1264"););
