استان یزد محتویات نام کشاورزی صنایع و منابع تأمین انرژی تاریخ و فرهنگ مردم اماکن دیدنی استان یزد شهرستان‌های استان یزد جستارهای وابسته منابع پیوند به بیرون منوی ناوبری۳۱°۵۳′۴۱″شمالی ۵۴°۲۱′۲۵″شرقی / ۳۱٫۸۹۴۸°شمالی ۵۴٫۳۵۷۰°شرقی / 31.8948; 54.3570بزرگترین معادن ایراناستانداری یزد - سیمای استانپایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۰«آشنایی با استان یزد»«آشنایی با استان یزد»«آشنایی با استان یزد»«آشنایی با استان یزد»«بهشت معادن ایران کجاست؟»«صنایع یزدی در فصل پیک امسال هم با برق همکاری می‌کنند»بیشترین ذخایر معدنی کشور در استان یزد استسایت اطلاع‌رسانی استان یزدپرتال جامع اطلاعات استان یزدوو
استان یزداستان‌های ایرانبنیان‌گذاری‌های ۱۳۵۲ در ایران
ایرانشهر یزداصفهانخراسان جنوبیکرمانفارسسلیمان پیامبرضحاکاسکندر مقدونیابراهیم پیامبرشیرکوهمیبدبافقفهرجیزدرستاقمیبداردکانخداشهرستان خاتمخرمامعدن سرب و روی مهدی‌آبادسرامیکاردکانسنگ آهنچادرملوچغارتکوشکاورانیومساغنداردکانمگاواتصنایع فولادنیروگاه سیکل ترکیبی شیرکوهکوشک بافق ،نیروگاه سیکل ترکیبی چادرملونیروگاه زنبق یزدنیروگاه خورشیدی یزدپارساصفهانکرمانخراسانآل مظفرشورای فرهنگ عمومیمهریزتفتده بالاطزرجانغربال‌بیزبزرگترین معادن ایران[۱]
استان یزد
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مختصات: ۳۱°۵۳′۴۱″شمالی ۵۴°۲۱′۲۵″شرقی / ۳۱٫۸۹۴۸°شمالی ۵۴٫۳۵۷۰°شرقی / 31.8948; 54.3570
| یزد | |
|---|---|
 | |
| مرکز | یزد |
| مساحت | ۷۶٬۴۶۹[۱] کیلومترمربع |
| جمعیت | ۱٬۰۷۴٬۴۲۸ نفر(۱۳۹۰)[۲] ۱٬۱۳۸٬۵۳۳ نفر (۱۳۹۵)[۳][۴] |
| تعداد شهرستان‌ها | ۱۰ |
| منطقه زمانی | IRST (گرینویچ+۳:۳۰) |
| -تابستان (دی‌اس‌تی) | IRDT (گرینویچ+۴:۳۰) |
| استاندار | محمدعلی طالبی |
استان یزد یکی از استان‌های ایران به مرکزیت شهر یزد است. در سال ۱۳۴۸ یزد از استان اصفهان منتزع و به فرمانداری کل تبدیل گردید.[۵] این استان تاسال ۱۳۵۲یکی از شهرستان‌های استان اصفهان محسوب می‌گردید که در سال ۱۳۵۲ با مصوبه هییت وزیران به استان ارتقاء پیدا کرد. یزد در مرکز ایران قرار گرفته و از پیرامون با استان‌های اصفهان، خراسان جنوبی، کرمان و فارس همسایه است. این استان در حدود ۷۴۴۹۳ کیلومتر مربع وسعت داشته و به تنهایی چهار و نیم درصد از کل مساحت ایران را در بر می‌گیرد. در فصول بهار و تابستان، آب و هوای بیشتر مناطق استان، گرم و خشک و در فصول زمستان و پاییز سرد و نسبتاً مرطوب است. یزد اولین شهر ایران است که در یونسکو به ثبت جهانی رسیده‌است.[۶][۷]
در برخی از منابع، بنای اولیهٔ برخی از شهرهای استان را به سلیمان پیامبر، ضحاک، اسکندر مقدونی و ابراهیم پیامبر نسبت داده‌اند. آثاری چون دست‌افزارهای به‌دست‌آمده از دره‌های شیرکوه، نگاره‌های کوه ارنان و سفال‌های منقوش قلعهٔ میبد نشان‌دهندهٔ تمرکز مدنیت یزد در گذشته در چهار منطقهٔ استان هستند: بافق و فهرج، یزد، رستاق و میبد و اردکان.[۸][۹]
محتویات
۱ نام
۲ کشاورزی
۳ صنایع و منابع تأمین انرژی
۴ تاریخ و فرهنگ
۵ مردم
۶ اماکن دیدنی استان یزد
۷ شهرستان‌های استان یزد
۸ جستارهای وابسته
۹ منابع
۱۰ پیوند به بیرون
نام
واژهٔ «یزد» به معنی پاک و مقدس است و شهر یزد نیز به مفهوم شهر خدا و سرزمین مقدس است.[۶]
کشاورزی
به دلیل خشکی آب و هوا و اندک بودن میزان بارندگی بین استان‌های ایران کمترین منبع آب کشاورزی در یزد قرار دارد.
عمده محصولات کشاورزی این استان در شهرستان خاتم تولید می‌شود، این شهرستان قطب کشاورزی استان یزد می‌باشد و دارای منابع آبی فراوانی می‌باشد و محصولاتی همچون گندم، ذرت، زرد آلو، انار، بادام، پسته، انگور و غیره در این شهرستان تولید می‌شود و اغلب با شهرستان‌های شمال فارس مبادلات کشاورزی خود را انجام می‌دهند..
از دیگر محصولات کشاورزی استان یزد می‌توان به خرما اشاره کرد که در شهرستان بافق تولید می‌شود. علاوه بر شهرستان‌های نامبرده در شهرستان بهاباد کشت زعفران و در شهرستان‌های صدوق و یزد کشت گلخانه‌ای رواج دارد. منطقه قاسم‌آباد در جنوب شهر یزد از قدیم محل کاشت محصولات صیفی و سبزیجات بوده‌است. همچنین کاشت برنج به‌طور محدودی در مناطقی از شهرستان مهریز و طبس رواج دارد که سطح زیر کشت آن تقریباً ۶۰ هکتار است. بدیهی است به دلیل کم‌آبی کشت دیم در استان یزد رواج ندارد به استثناء کشت گیاهان دارویی در دامنه‌های شیر کوه به صورت دیم. از دیگر مناطق کشاورزی استان یزد را می‌توان شهرستان‌های تفت واردکان و میبد را نام برد، در این شهرستان‌ها بیشتر محصولات باغی مانند انار به عمل می‌آید. به علت کم‌آبی این استان بیشتر جنبه صنعتی دارد.
صنایع و منابع تأمین انرژی
برجهای خنک‌کننده نیروگاه سیکل ترکیبی یزد
استان یزد را به دلیل ذخایر معدنی «بهشت معادن» می‌نامند. این استان دومین استان معدنی ایران است. از ۶۰ نوع ماده معدنی کشور ۵۰ گونه آن به‌طور قطع در یزد موجود است. هرچند فعلاً تنها ۳۰ گونه آن قابل استخراج است.[۱۰]معدن سرب و روی مهدی‌آباد یکی از این معادن است که بزرگترین معدن از نوع خود در جهان محسوب می‌شود.
صنعت بافندگی یزد از شهرت زیادی برخوردار است. صنعت شیرینی‌سازی در استان یزد از قدمتی دیرینه برخوردار است و محصولات آن صاحب شهرتی شده‌اند که از مرزهای ایران فراتر رفته‌است. مهم‌ترین شیرینی‌جات یزدی با نام‌های قطاب، پشمک و باقلوا شهرت دارند.
بیشترین تولیدات واحدهای صنعتی شهر را منسوجات، کاشی و سرامیک و فرش ماشینی تشکیل می‌دهد. واحدهای صنعتی استان یزد عمدتاً در شهرک‌های صنعتی یزد و میبد و اردکان متمرکز شده‌اند. همچنین یزد دارای معادن زیادی است که مهم‌ترین آن‌ها معدن سنگ آهن چادرملو و چغارت بافق و معدن سرب و روی کوشک بافق ، فسفات آسفوردی بافق هستند. معادن غنی اورانیوم نیز در اواخر دهه ۸۰ در منطقه ساغند اردکان کشف شده‌است. [نیازمند منبع]
جمعیت استان یزد در سال ۱۳۹۳ به‌طور تخمین بیش از یک میلیون و یکصد هزار تن محاسبه شده‌است.
برق استان یزد توسط شرکت برق منطقه‌ای یزد که از سال ۱۳۶۸ تأسیس گردیده‌است تأمین می‌شود. این شرکت با فروش بیش از ۵۲ درصد از فروش کل خود در سال به مشترکین صنعتی (بالغ بر ۳ میلیارد کیلووات ساعت انرژی در سال ۸۵) سهم مهمی از صنعت استان را تشکیل می‌دهد.
پیک برق استان در سال ۹۱ حدود ۹۳۰ مگاوات بوده که حدود ۵۵ درصد از این میزان مربوط به صنایع فولاد است. در اواخر بهار ۱۳۹۲، توان نامی نیروگاه‌های نصب‌شده در این استان ۱۴۲۰ مگاوات اعلام شده‌است. از جمله منابع تأمین انرژی در این استان می‌توان به نیروگاه سیکل ترکیبی شیرکوه، کوشک بافق ،نیروگاه سیکل ترکیبی چادرملو، نیروگاه زنبق یزد و نیروگاه خورشیدی یزد اشاره نمود.[۱۱]
تاریخ و فرهنگ
استان یزد از سرزمین‌های تاریخی است که در میان ایالت‌های قدیمی و بزرگ از جمله پارس، اصفهان، کرمان و خراسان قرار داشته‌است. آبادی نشینی در این منطقه از قدمت طولانی برخوردار می‌باشد. این سرزمین از گذرگاه‌های مهم در دوره‌های تاریخی محسوب می‌شده‌است. این ناحیه در دوره هخامنشیان از راه‌های معتبر موسسه‌های راهداری، مراکز پستی و چاپاری برخوردار بوده‌است. راهداری در یزد از زمان قدیم چنان اهمیتی داشت که خاندان آل مظفر از منصب راهداری ناحیه میبد به پادشاهی رسیدند. این استان از درگیری‌ها و جنگ‌های تاریخ کشور ایران تا حدودی ایمنی داشته‌است. سخت‌گذر بودن راه‌ها به همراه محدودیت منابع آبی مانع عمده تسخیر این منطقه توسط بعضی از حکومتهای بزرگ و کوچک پیرامون این منطقه در طول تاریخ بوده‌است.
وجود آثاری از مهر و آناهیتا، ایساتیس و هخامنشی و زندان اسکندر و برج و بارو و کهن درهای بزرگ و عظیم و پناهگاه‌های متعدد و موبدان و سران ساسانی و ابنیه و یادگارهای بعد از اسلام نظیر مساجد و امامزاده‌ها و مزارها نشانگر فرهنگ و تمدن قبل و بعد از دوره اسلامی بوده‌است.
مردم
در نظرسنجی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در استان یزد به قرار زیر بود: ۹۸٫۶ فارس (۱۰۰٪ مرد، ۹۷٫۱٪ زن)، ۰٫۵ عرب (۱٪ پویان مختاری زن)، ۰٫۹ بدون‌جواب بودند.[۱۲]مردمان یزد با مردمان استان‌های دیگر اکثراً خویشاوندی دارند. از قدیم الایام روابط تجاری و فامیلی قدرتمند با شهرهای انار و رفسنجان به دلیل تجارت پسته، با شهرهای طبس و تربت حیدریه به دلیل بودن بر سر راه یزد مشهد و با شهرهای آباده، شهر بابک، نیریز، اقلید، بوانات و جندق و خور و بیابانک به دلیل خرید و فروش محصولات کشاورزی و مرکزیت داشتن اداری، آموزشی و سیاسی یزد در مرکز ایران وجود داشته‌است.
اماکن دیدنی استان یزد
- آسیاب آبی اشکذر
- امام زاده عبدالله بافق
- بقعه قاضی میر جعفر بافق
- تپه‌های شن روان صادق آباد بافق
- خانه وحشی بافقی
- مسجدملا احمد مجومردصدوق
- (- گنبد عالی (ابرکوه)
- آتشکده زرتشتیان یزد
- منارجنبان خرانق اردکان
- امامزاده سید هاشم شریف‌آباد اردکان
- پیر سبز هریشت اردکان
- پیر سبز چک چک اردکان
- بازار چهار سوق اردکان
- مسجد جامع اردکان
- خانه تقدیری اردکان
- آسیاب دژک اردکان
- مسجد نخستین اردکان
- حمام بازار اردکان
- نارین قلعه میبد
- برج کبوتر خانه میبد
- کاروانسرای شاه عباسی میبد
- یخچال میبد
- آسیاب دوسنگی میبد
- گنجینه قنات اردکان (قنات گردی)
- مسجد جامع ندوشن (میبد)
مقبره سیدرکن الدین- مقبره سید شمس الدین
- آب انبار شش بادگیر
- میدان امیر چخماق
- خانهٔ لاری‌ها
- رباط ساغند اردکان
- زندان اسکندر
- سرو کهن ابرکوه
- قنات زارچ
- غار چهار طاقی
- قلعهٔ مروست.
- مسجد جامع کبیر یزد
- مسجد ریگ که به زیر خاک رفته بود و الان به روی خاک آمده
- مجموعه باغ وزیر حجت آباد صدوق
مسجد شاه ولی
- میدان و حمام خان
- باغ دولت‌آباد
مسجد فهرج.- * مسجد جامع بافق
- ارگ عبدالرضا خان بافقی
- قلعه باقرآباد و صادق آباد بافق
- مجموعه اب انبارهای احمدآباد اردکان
- خانه سنایی اردکان
- خانه آیت الله خاتمی اردکان
همچنین از مناطق خوش آب وهوای استان مهریز، تفت، ده بالا، طزرجان و غربال‌بیز هستند.
شهرستان‌های استان یزد
- یزد
- اردکان
- بافق
- میبد
- اشکذر
بهاباد (جدا شده از شهرستان بافق)- تفت
ابرکوه (جدا شده از شهرستان آباده در استان فارس)- مهریز
خاتم (جدا شده از شهرستان شهربابک در استان کرمان و شهرستان‌های نیریز و آباده در استان فارس)
دهستان نصرابادوحاجی زینل (اولین دهستانی که بعد از انقلاب در استان یزد به تصویب رسید)
بزرگترین معادن ایران
[۱]
جستارهای وابسته
- پلاک وسایل نقلیه استان یزد
منابع
↑ استانداری یزد - سیمای استان
↑ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۰
↑ https://www.amar.org.ir/سرشماری-عمومی-نفوس-و-مسکن/نتایج-سرشماری/نتایج-تفصیلی-سرشماری-1395
↑ https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/tables/jamiat/tafsili/3-jamiat-k.xls
↑ احمدی، نصراله (۱۳۸۱). سیمای منابع طبیعی، کشاورزی، دامپروری و صنایع جانبی استان اصفهان. اصفهان: موسسه تبلیغاتی رسانه. صص. ۸..mw-parser-output cite.citationfont-style:inherit.mw-parser-output qquotes:"""""""'""'".mw-parser-output code.cs1-codecolor:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit.mw-parser-output .cs1-lock-free abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output .cs1-lock-subscription abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration abackground-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registrationcolor:#555.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration spanborder-bottom:1px dotted;cursor:help.mw-parser-output .cs1-hidden-errordisplay:none;font-size:100%.mw-parser-output .cs1-visible-errorfont-size:100%.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-formatfont-size:95%.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-leftpadding-left:0.2em.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-rightpadding-right:0.2em
↑ ۶٫۰۶٫۱ «آشنایی با استان یزد». همشهری.
↑ «آشنایی با استان یزد». آسمونی.
↑ «آشنایی با استان یزد».
↑ «آشنایی با استان یزد». اداره کل میراث فرهنگی استان یزد.
↑ «بهشت معادن ایران کجاست؟». پنجشنبه، ۲۶ تیر ۱۳۹۳.
↑ «صنایع یزدی در فصل پیک امسال هم با برق همکاری می‌کنند». سایت خبری شرکت توانیر، ۲۰ خرداد ۱۳۹۲.
↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۱۹/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی)گزارش:استان یزد/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳–۶۶–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
پیوند به بیرون
 | ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای استان یزد دارد. |
بیشترین ذخایر معدنی کشور در استان یزد است روزنامه اطلاعات- سایت اطلاع‌رسانی استان یزد
- پرتال جامع اطلاعات استان یزد
استان یزد | ||
|---|---|---|
| مرکز |
|  |
| شهرستان‌ها |
| |
| شهرها |
| |
| جاذبه‌های گردشگری |
| |
استان‌های ایران | ||
|---|---|---|
|  | |
ردهها:
- استان یزد
- استان‌های ایران
- بنیانگذاریهای ۱۳۵۲ در ایران
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.468","walltime":"0.615","ppvisitednodes":"value":5885,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":64196,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":6538,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":13,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":1,"limit":20,"unstrip-size":"value":12700,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 510.674 1 -total"," 47.60% 243.091 1 الگو:پانویس"," 27.93% 142.610 6 الگو:یادکرد_وب"," 25.41% 129.778 6 الگو:یادکرد/هسته"," 17.50% 89.374 1 الگو:Coord"," 16.96% 86.604 1 الگو:یادکرد_کتاب"," 12.52% 63.935 1 الگو:مدرک"," 11.25% 57.476 1 الگو:ثابت"," 10.98% 56.073 60 الگو:عدد_به"," 9.32% 47.611 2 الگو:گرداننده_رده"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.177","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":5210110,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1335","timestamp":"20190425223006","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0627u0633u062au0627u0646 u06ccu0632u062f","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%B2%D8%AF","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q170568","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q170568","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2004-10-20T13:31:18Z","dateModified":"2019-04-12T08:42:04Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3f/IranYazd-SVG.svg","headline":"u06ccu06a9u06cc u0627u0632 u0627u0633u062au0627u0646u200cu0647u0627u06cc u0645u06ccu0627u0646u06cc u0627u06ccu0631u0627u0646"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":124,"wgHostname":"mw1333"););
