برج‌های خرقان محتویات جزئیات بناها دفن‌شدگان بازسازی یادکرد منابع منابع منوی ناوبری۳۵°۵۰′۲۴٫۵″ شمالی ۴۹°۰۰′۳۲٫۲″ شرقی / ۳۵٫۸۴۰۱۳۹°شمالی ۴۹٫۰۰۸۹۴۴°شرقی / 35.840139; 49.008944۳۵°۳۰′۰۹″شمالی ۴۹°۰۰′۱۲″شرقی / ۳۵٫۵۰۲۴۵°شمالی ۴۹٫۰۰۳۲۲°شرقی / 35.50245; 49.00322و[[دانشنامه جهان اسلام]]«برج‌های آرامگاهی خرقان»2005GeoJI.160..707W10.1111/j.1365-246X.2005.02516.xو
آرامگاه‌ها در ایراناستان قزوینبرج‌ها در ایرانبرج‌های قزوینبناهای تاریخی استان قزوینساختمان‌ها و سازه‌ها در استان قزوینساختمان‌ها و سازه‌های کامل‌شده در ۱۰۶۷ (میلادی)ساختمان‌ها و سازه‌های کامل‌شده در ۱۰۹۳ (میلادی)معماری ایرانیمعماری دهه ۱۰۶۰ (میلادی)معماری سلجوقی
برجآجریدوره سلجوقیحصاردهستان خرقان غربیشهرستان آوجاستان قزوینآثار ملی ایرانقرن پنجم قمریگنبد سرخ مراغهسانتی‌مترگنبدهایمخروطی‌شکل۴۶۰ (قمری)۴۸۶طاووستجریدیدرختانارخط کوفیگچیقرآنیخط کوفیضریحدوازده امامخط نسخدهه ۱۳۴۰ضریح‌هایامامزادهموسی‌بن‌جعفرسیلابزلزله بوئین‌زهرا در سال ۱۳۸۱
برج‌های خرقان
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مختصات: ۳۵°۵۰′۲۴٫۵″ شمالی ۴۹°۰۰′۳۲٫۲″ شرقی / ۳۵٫۸۴۰۱۳۹°شمالی ۴۹٫۰۰۸۹۴۴°شرقی / 35.840139; 49.008944
| برج‌های دوگانه خرقان | |
|---|---|
 برج‌های خرقان پیش از آسیب‌دیدگی در زلزله | |
| نام | برج‌های دوگانه خرقان |
| کشور |  ایران |
| استان | قزوین |
| شهرستان | آوج |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های قدیمی | آرامگاه حدیده‌خاتون و محمد بن موسی‌الکاظم |
| نوع بنا | برج‌های آجری |
| سال‌های مرمت | ۱۳۴۷ ۱۳۵۳ ۱۳۶۹ ۱۳۷۰ ۱۳۷۳–۱۳۷۱ |
| کاربری | آرامگاه |
| دیرینگی | برج قدیمی: ۴۶۰ ق. برج جدید: ۴۸۶ ق. |
| دورهٔ ساخت اثر | سلجوقی |
| بانی اثر | معمار برج قدیمی: محمدبن مکرالزنجانی معمار برج جدید: ابوالمعالی‌بن مکرالزنجانی |
| مالک فعلی اثر | سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۳۹۵ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۳ خرداد ۱۳۵۶ |
  برج‌های دوگانه خرقان روی نقشه ایران ۳۵°۳۰′۰۹″شمالی ۴۹°۰۰′۱۲″شرقی / ۳۵٫۵۰۲۴۵°شمالی ۴۹٫۰۰۳۲۲°شرقی / 35.50245; 49.00322 | |
برج‌های دوگانه خرقان دو برج آجری دوره سلجوقی هستند که با فاصله ۲۹ متری از یکدیگر و در فاصله یک کیلومتری روستای حصار از توابع دهستان خرقان غربی در شهرستان آوج استان قزوین قرار دارند.[۱] این بنا در ۲۳ خرداد ۱۳۵۶ به شماره ۱۳۹۵ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۲]
محتویات
۱ جزئیات بناها
۱.۱ آجرکاری
۱.۲ گنبد
۱.۳ کتیبه‌ها
۱.۴ تزئینات داخلی
۲ دفن‌شدگان
۳ بازسازی
۳.۱ زلزله
۴ یادکرد منابع
۵ منابع
جزئیات بناها
 | این نوشتار نیازمند تصویر است. با توجه به رعایت حق تکثیر با بارگذاری و افزودن تصویر. |
این مجموعه شامل ۲ برج است که برج شرقی از برج غربی قدیمی‌تر است. برج قدیمی که هشت‌ضلعی است، حدود ۱۵ متر ارتفاع و ۱۱ متر قطر دارد.[۱]
آجرکاری
گره‌چینی و نقوش هندسی آجرکاری دوره سلجوقی، در این بنا به کمال رسیده‌است.[۱]
اجرای آجرکاری این برج‌ها حاکی از مهارت بالای سازندگان آن است و این بنا را یکی از چشمگیرترین بناهای قرن پنجم قمری بدل کرده‌است.[۱] در آجرکاری این بنا، شیوه‌ای تازه به کار گرفته شده‌است که بعداً در ساخت بناهای دیگری چون گنبد سرخ مراغه نیز استفاده شده‌است.[۲]
تمامی بنا به ضخامت ۶۰ سانتی‌متر با آجرهای ساده به ابعاد ۵×۱۹×۱۹ یا ۵×۲۰×۲۰ سانتی‌متری ساخته شده که روی آن به ضخامت ۲۱ سانتی‌متری آجرکاری تزئینی انجام شده‌است.[۲] در برج‌ها حدود ۲۵ نوع آجرکاری تزئینی با طرح‌های مختلف وجود دارد که حصیری، جناغی، خفته‌راسته، گره مربع سرمه‌دان، مربع پای باریک و چهارترنجی از آن جمله هستند.[۱]
گنبد
نخستین نمونه گنبدهای نار (پیازی و نیم‌کره) و گنبدهای دو پوسته گسسته (میان‌تهی) در این برج‌ها دیده می‌شود[۱] و آن را از نظر پیشتازی در این عرصه مهم می‌کند.[۲] از ویژگی‌های بنا حدس زده‌می‌شود که پوسته دوم آن مخروطی‌شکل نیست[۲] و دو پوسته آن کاملاً در نیم‌رخ هم قرار ندارند.[۱]
از پوسته خارجی گنبد برج قدیمی چیزی باقی‌نمانده‌است اما پوسته داخلی آن سالم است و با انحنا به کمک طاق‌نماها و کاربندی شانزده‌گانه‌ای بالای هشت‌ضلعی بنا قرار گرفته‌است.[۱]
کتیبه‌ها
در سردر ورودی برج‌ها در کتیبه‌هایی که در بالای ساقه گنبد قرار دارد[۱] اطلاعاتی در مورد سال ساخت و معمار نوشته شده‌است. در کتیبه دوخطی برج قدیمی چنین نوشته شده‌است:[۲]
به تاریخ سنه ستین و اربعمائه عمل محمد بن مکی الزنجانی القبه.
که نشان از ساخت بنا در سال ۴۶۰ (قمری) توسط محمد بن مکی زنجانی دارد. کتیبه برج جدید سال ساخت ۴۸۶ به معماری ابوالمعالی بن مکی زنجانی را نشان می‌دهد اما احتمالاً معمار هر دو برج یک نفر بوده‌است.[۱]
تزئینات داخلی
- برج قدیمی
داخل برج قدیمی نقاشی‌هایی قرار دارد که در نوع خود باارزش هستند. در این نقاشی‌ها، طاووس نر با چتری به شکل بادبزن، ستاره‌های شش یا هشت‌پر، دو طاووس در مقابل یکدیگر، یا دو طاووس که گردن‌های بلندشان به هم پیچیده دید می‌شود. میان دو طاق‌نمای داخل بنا نقش تجریدی درخت انار با دو پرنده در دو طرف‌آن دیده‌می‌شود. تزئینات سطح داخلی گنبد شامل نقوشی تزئینی با تلفیقی از خط کوفی است که در کادرهایی با رنگ سبز و آبی ایجاد شده‌است.[۱]
- برج جدید
فضای داخلی این برج پوشش گچی و نقاشی دیواری ندارد و دیوارها سراسر آجرچینی ساده دارند. حاشیه گنبد هشت حاشیه پهن با نقوش هندسی دارد که زیر آنها کتیبه‌ای قرآنی به خط کوفی مشاهده می‌شود. ضریح داخل این برج با برج قدیمی هم‌اندازه و بدون تزیینات است اما در حاشیه بالای آن، نام دوازده امام با خط نسخ حکاکی شده‌است.[۱]
دفن‌شدگان
تا اوایل دهه ۱۳۴۰، بر اساس نوشته‌های کتیبه‌های روی ضریح‌های چوبی تصور می‌شد که این دو بنا آرامگاه دو امامزاده به نام‌های حدیده‌خاتون و محمد از فرزندان موسی‌بن‌جعفر هستند اما با بررسی‌های بعدی شخص شد که دو ترک سلجوقی به نام‌های «ابوسعید بیجار پسر سعد» و «ابومنصور ایلتای‌تی پسر تکین» در این بناها دفن شده‌اند.[۱]
بازسازی
این بنا بارها مرمت شده‌است. در سال ۱۳۴۷ روستاییان محلی قسمتی از بنا را که بر اثر سیلاب در زیر رسوبات سست قرار گرفته بود به شکل ابتدایی تعمیر کردند. برج‌ها در سال‌های ۱۳۵۳، ۱۳۶۹، ۱۳۷۰ و ۱۳۷۳–۱۳۷۱ مورد مرمت قرار گرفتند.[۱]
زلزله
در زلزله بوئین‌زهرا در سال ۱۳۸۱، هر دو برج آسیب قابل توجهی دیدند. با توجه به وضعیت مناسبی که دو برج تا پیش از این داشتند می‌توان گفت که این زلزله یکی از قوی‌ترین زلزله‌های این منطقه در ۹۰۰ سال اخیر بوده‌است.[۳]
یادکرد منابع
↑ ۱٫۰۰۱٫۰۱۱٫۰۲۱٫۰۳۱٫۰۴۱٫۰۵۱٫۰۶۱٫۰۷۱٫۰۸۱٫۰۹۱٫۱۰۱٫۱۱۱٫۱۲۱٫۱۳ عطارزاده، دانشنامه جهان اسلام.
↑ ۲٫۰۲٫۱۲٫۲۲٫۳۲٫۴۲٫۵ امینی، صدا و سیمای مرکز قزوین.
↑ Walker et al, Geophysical Journal International.
منابع
عطارزاده، عبدالکریم. «خرقان، برج‌ها». [[دانشنامه جهان اسلام]]. ۱۵. تهران: بنیاد دائرةالمعارف اسلامی. تداخل پیوند خارجی و ویکی‌پیوند (کمک).mw-parser-output cite.citationfont-style:inherit.mw-parser-output qquotes:"""""""'""'".mw-parser-output code.cs1-codecolor:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit.mw-parser-output .cs1-lock-free abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output .cs1-lock-subscription abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration abackground-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registrationcolor:#555.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration spanborder-bottom:1px dotted;cursor:help.mw-parser-output .cs1-hidden-errordisplay:none;font-size:100%.mw-parser-output .cs1-visible-errorfont-size:100%.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-formatfont-size:95%.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-leftpadding-left:0.2em.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-rightpadding-right:0.2em
امینی، یعقوب. «برج‌های آرامگاهی خرقان». صدا و سیمای مرکز قزوین، ۱۵ مهر ۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۱ دی ۱۳۹۳.
Walker, R. T.; Bergman, E; Jackson, J; Ghorashi, M; Talebain, M. (2005). "The 2002 June 22 Changureh (Avaj) earthquake in Qazvin province, northwest Iran: epicentral relocation, source parameters, surface deformation and geomorphology". Geophysical Journal International. 160 (2): 707–720. Bibcode:2005GeoJI.160..707W. doi:10.1111/j.1365-246X.2005.02516.x..mw-parser-output cite.citationfont-style:inherit.mw-parser-output qquotes:"""""""'""'".mw-parser-output code.cs1-codecolor:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit.mw-parser-output .cs1-lock-free abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-lock-subscription abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration abackground-position:left .1em center.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registrationcolor:#555.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration spanborder-bottom:1px dotted;cursor:help.mw-parser-output .cs1-hidden-errordisplay:none;font-size:100%.mw-parser-output .cs1-visible-errorfont-size:100%.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-formatfont-size:95%.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-leftpadding-left:0.2em.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-rightpadding-right:0.2em
ردهها:
- آرامگاه‌ها در ایران
- استان قزوین
- برج‌ها در ایران
- برج‌های قزوین
- بناهای تاریخی استان قزوین
- ساختمان‌ها و سازه‌ها در استان قزوین
- ساختمان‌ها و سازه‌های کامل‌شده در ۱۰۶۷ (میلادی)
- ساختمان‌ها و سازه‌های کامل‌شده در ۱۰۹۳ (میلادی)
- معماری ایرانی
- معماری دهه ۱۰۶۰ (میلادی)
- معماری سلجوقی
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.604","walltime":"0.778","ppvisitednodes":"value":4866,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":311044,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":51453,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":19,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":2,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":8585,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":3,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 629.451 1 -total"," 26.54% 167.026 7 الگو:Navbox"," 15.83% 99.671 1 الگو:Cite_journal"," 15.03% 94.577 1 الگو:گردشگری_در_استان_قزوین"," 14.87% 93.619 1 الگو:یادکرد_وب"," 14.25% 89.719 1 الگو:Navbox_with_collapsible_groups"," 13.84% 87.117 1 الگو:یادکرد/هسته"," 13.63% 85.802 1 الگو:جعبه_اطلاعات_جای‌های_تاریخی_ایران"," 13.47% 84.777 1 الگو:یادکرد_کتاب"," 11.18% 70.349 1 الگو:Infobox"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.201","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":4219880,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1334","timestamp":"20190424230836","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0628u0631u062cu200cu0647u0627u06cc u062eu0631u0642u0627u0646","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%86","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q1326631","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q1326631","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2010-08-16T08:35:31Z","dateModified":"2018-01-24T09:12:15Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bd/Kharaghan.jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":112,"wgHostname":"mw1269"););
