پیوند کووالانسی محتویات کلیات پیوند کووالانسی پیش از ۱۹۲۶ پیوند کووالانسی و مکانیک کوانتوم پیوندهای قطبی و غیرقطبی پیوندهای چندگانه طول و انرژی پیوند جامدهای مولکولی و جامدهای کووالانسی جستارهای وابسته منابع پیوند به بیرون منوی ناوبریگروه واژه‌گزینی«لاتین»Covalent Bonds and Molecular Structure4143323-3وو
سیگما (σ)پی (π)دلتا (δ)فای (φ)۱ (یگانه)۲ (دوگانه)۳ (سه‌گانه)4 (quadruple)5 (quintuple)6 (sextuple)Agostic bondBent bondپیوند داتیوPi backbondپیوندپوشیدندانگیConjugationHyperconjugationپادپیوند3c–۲e4c–۲eHypercoordination3c–۴eپیوند آروماتیکMetal aromaticityنیروی پراکندگی لاندنLow-barrierResonance-assistedSymmetricDihydrogen bondMechanical bondHalogen bondAurophilicityIntercalationStackingCation–pi bondAnion–pi bondSalt bridge
پیوندهای شیمیایی
پیوند شیمیاییشیمیترکیب یونیگاز نجیبلوویسالکتروناتمهستهعنصرلایه الکترونی‌اشگازهای نجیبهیدروژنهلیممکانیک کوانتومشیمی کوانتوماوربیتال اتمیاوربیتال‌های مولکولیپیوند کووالانسی غیرقطبیپیوند کووالانسی قطبیپائولینگالکترونگاتیویاکسیژننیتروژنپیوند دوگانهپیوند کووالانسی سه‌گانهطول پیوندانرژی پیوندژولمولکربناتاناتِناتینجامدهای مولکولیجامدهای کووالانسیالماس
پیوند کووالانسی
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
A covalent bond forming H2 (right) where two hydrogen atoms share the two electrons
پیوند اشتراکی[۱] یا پیوند کووالانسی یک نوع پیوند شیمیایی در شیمی است. در ترکیب یونی، اتم‌ها با از دست دادن یا گرفتن الکترون، مدار بیرونی خود را پر می‌کنند. اما در پیوند اشتراکی (کووالانسی) اتم‌ها می‌توانند با به اشتراک گذاشتن الکترون‌ها مدار خودشان را پر کنند و به هشتایی پایدار گاز نجیب بعد از خودشان برسند.[۲]
محتویات
۱ کلیات
۲ پیوند کووالانسی پیش از ۱۹۲۶
۳ پیوند کووالانسی و مکانیک کوانتوم
۴ پیوندهای قطبی و غیرقطبی
۵ پیوندهای چندگانه
۶ طول و انرژی پیوند
۷ جامدهای مولکولی و جامدهای کووالانسی
۸ جستارهای وابسته
۹ منابع
۱۰ پیوند به بیرون
کلیات
پیوند کووالانسی در اثر نیروی جاذبهٔ الکتریکی به وجود می‌آید. مثلاً هنگامی که دو اتم هیدروژن به هم نزدیک می‌شوند، جاذبهٔ الکتریکی بین آن‌ها ایجاد می‌شود و دو اتم با به اشتراک گذاشتن یک جفت الکترون کنار هم می‌مانند. پیوند کووالانسی اغلب بین دو اتم نافلز است. مثلاً یک اتم کربن با چهار اتم هیدروژن چهار پیوند کووالانسی در یک مولکول به وجود می‌آورند که به متان معروف است.
پیوند کووالانسی پیش از ۱۹۲۶
بر اساس نظریه لوویس، پیوند کووالانسی نتیجه اشتراک یک جفت الکترون (=دو الکترون) بین دو اتم است. بر این اساس، الکترون‌های مشترک توسط هسته هر دو اتم جذب می‌شوند و مانند چسب، منجر می‌شوند که دو هسته نزدیک به هم بمانند و اتم‌ها به هم پیوند (اتصال) یابند. طبق نظریه لوویس، اتم هر عنصر تا جایی پیوند برقرار می‌کند که جمع الکترون‌های پیوندی (=الکترون‌های مشترک) و الکترون‌های ناپیوندی آخرین لایه الکترونی‌اش برابر با ۸ شود (مشابه گازهای نجیب؛ به جز هیدروژن که همانند هلیم، و فقط دارای ۲ الکترون می‌شود). این قاعده به قاعده هشت‌تایی (هشتایی) یا همان اوکتت (Octet) معروف است.[۳]
پیوند کووالانسی و مکانیک کوانتوم
پس از ارائه معادلات مربوط به مکانیک کوانتوم و پیدایش شیمی کوانتوم، نگاه تازه‌ای به پیوند کووالانسی شکل گرفت. طبق توصیف کوانتومی، پیوند کووالانسی نتیجه برهم‌کنش دو اوربیتال اتمی است که نتیجه‌اش ایجاد اوربیتال‌های مولکولی می‌باشد. بر این اساس، الکترون‌هایی که در اتم‌ها و درون اوربیتال‌ها بوده‌اند؛ پس از برقراری پیوند هم باید درون اوربیتال‌هایی باشند که متعلق به کل مولکول هستند و بدین ترتیب الکترون‌های پیوندی در فضای گسترده‌ای اطراف دو یا چند هسته گردش می‌کنند و از این طریق، کل ساختار را به هم متصل نگه می‌دارند.[۴]
پیوندهای قطبی و غیرقطبی
اگر الکترون‌های پیوند کووالانسی به شکل متقارن بین دو هسته گردش نمایند، می‌گوییم یک پیوند کووالانسی غیرقطبی داریم؛ اما اگر الکترون‌ها بیشتر وقت خود را نزدیک به یکی از هسته‌ها باشند (به‌طور میانگین به یک هسته نزدیک‌تر و از یک هسته دورتر باشند)، می‌گوییم پیوند کووالانسی قطبی داریم؛ بدین معنی که یک سمت تجمع بار منفی داریم و سمت دیگر کمی از بار منفی خالی شده‌است.
بر اساس شکل‌گیری پیوندهای کووالانسی قطبی و غیرقطبی، پائولینگ مفهوم الکترونگاتیوی را شکل داد.[۳]
پیوندهای چندگانه
در بسیاری موارد، بیش از دو الکترون بین دو هسته به‌طور مشترک قرار می‌گیرند. مثلاً در مولکول اکسیژن، ۴ الکترون (۲ جفت الکترون) بین اتم‌های اکسیژن مشترک هستند. در مولکول نیتروژن هم ۳ جفت الکترون مشترک بین دو اتم وجود دارد. در اصطلاح گفته می‌شود پیوند بین اکسیژن‌ها در مولکول اکسیژن از نوع پیوند دوگانه و پیوند بین نیتروژن‌ها در مولکول نیتروژن از نوع پیوند کووالانسی سه‌گانه است.[۳]
در موارد اندکی هم پیوند کووالانسی چهارگانه دیده شده‌است.
طول و انرژی پیوند
فاصلهٔ بین اتم‌های متصل به هم را طول پیوند می‌گویند. هر چه طول پیوند کمتر باشد، انرژی آن بیشتر است. انرژی پیوند، انرژی لازم برای غلبه بر نیروی جاذبهٔ بین اتم‌هاست و واحد آن کیلوژول بر مول (kJ/mol) است. پیوندهای چندگانه نسبت به پیوندهای ساده (یگانه) بین همان اتم‌ها، دارای طول پیوند کمتر و انرژی پیوند بیشتر هستند.[۳] مثلاً پیوند بین اتم‌های کربن در اتان، اتِن و اتین به ترتیب از نوع ساده، دوگانه و سه‌گانه است. در نتیجه طول پیوند کربن-کربن از اتان به اتین کاهش می‌یابد و انرژی پیوند زیاد می‌شود.[۵]
جامدهای مولکولی و جامدهای کووالانسی
نقطهٔ ذوب و جوش جامدهای مولکولی (مثل آب) خیلی پایین‌تر از ترکیبات یونی است. اکثر این ترکیب‌ها نارسانای برق هستند. جامدهای کووالانسی (نظیر الماس) به دلیل ساختار یک‌پارچه، نقطه ذوب و جوش بسیار بالایی دارند.
جستارهای وابسته
- پیوند شیمیایی
- پیوند یونی
- پیوند داتیو
منابع
↑ «پیوند اشتراکی» [شیمی] هم‌ارزِ «پیوند کووالانسی» (به انگلیسی: covalent bond)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی، «لاتین»، در (۱۳۷۶-۱۳۸۵)، فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۷-۱ (ذیل سرواژهٔ covalent bond)
↑ Chemistry; Charles E. Mortimer; 6th Edition; Chapter7
↑ ۳٫۰۳٫۱۳٫۲۳٫۳ Chemistry; Charles E. Mortimer; 6th Edition; Chapter8
↑ Chemistry; Charles E. Mortimer; 6th Edition; Chapter9
↑ Organic Chemistry; Morrison & Boyd; 6th Edition; Chapters3, 8 and 12
شیمی دوم دبیرستان و
علوم سوم راهنمایی (مبتکران)
کتاب شیمی عمومی نوشته دکتر مسعود رفیعی زاده
پیوند به بیرون
- Covalent Bonds and Molecular Structure
رده:
- پیوندهای شیمیایی
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.272","walltime":"0.362","ppvisitednodes":"value":1495,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":55480,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":3408,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":18,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":2,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":4355,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 289.035 1 -total"," 70.08% 202.558 1 الگو:پانویس"," 63.21% 182.685 1 الگو:یادکرد-فرهنگستان"," 38.80% 112.156 1 الگو:یادکرد_کتاب"," 35.56% 102.792 1 الگو:یادکرد/هسته"," 21.86% 63.192 1 الگو:به_انگلیسی"," 21.01% 60.720 1 الگو:داده‌های_کتابخانه‌ای"," 20.74% 59.939 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 19.44% 56.196 1 الگو:Lang"," 18.13% 52.408 1 الگو:گرداننده_رده"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.086","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":1546292,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1289","timestamp":"20190309213808","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":110,"wgHostname":"mw1246"););
